( 2850)ای دریغا کآن سخن از دل بدی |
|
تا مراد آن نفر حاصل شدی |
( 2851)لطف کاید بی دل و جان در زبان |
|
همچو سبزهْ تون بود ای دوستان |
( 2852)هم ز دورش بنگر و اندر گذر |
|
خوردن و بو را نشاید ای پسر |
( 2853)سوی لطف بی وفایان هین مرو |
|
کان پل ویران بود نیکو شنو |
( 2854)گر قدم را جاهلی بر وی زند |
|
بشکند پل وآن قدم را بشکند |
( 2855)هر کجا لشکر شکسته میشود |
|
از دو سه سست مخنث میبود |
( 2856)در صف آید با سلاح او مردوار |
|
دل برو بنهند کاینک یار غار |
( 2857)رو بگرداند چو بیند زخم را |
|
رفتن او بشکند پشتتو را |
( 2858)این درازست و فراوان میشود |
|
وآنچه مقصودست پنهان میشود |
نفر: یعنی آن گروه، جمع.
لطف بیدل و جان: یعنی محبت ظاهری و ناخالص.
تُون: گلخن.
سبزه تون: گل و گیاهی است که در فضای دود آتشخانهْ حمام قرار گیرد یا بروید که به ظاهر، مطلوب و خوشبو هم نیست ، و این تعبیر برگرفته است از حدیث شریف مروى از رسول خدا (ص): «إیَّاکُم وَ خَضراءَ الدِّمَنِ قِیلَ یا رَسُولَ اللَّهِ وَ ما خَضراءُ الدِّمَنِ؟ قال: المَرأَةُ الحَسناءُ فِى مَنبِتِ السّوءِ: بپرهیزید از سبزه که بر خاکروبههاست. گفتند: اى رسول خدا سبزه خاکروبه چیست؟ فرمود: زن زیبا که از رستنگاه (خاندان) بد بود.»[1]
مخنث: یعنی نامرد.
دل بر کسى نهادن: بر وى اعتماد کردن، دل خوش شدن.
یار غار: کنایه از دوست موافق، برگرفته از آیه 40 سوره توبه.
( 2850) اى کاش این سخنان از دل بود تا مراد آنها حاصل مىشد. ( 2851) سخنى که از دل و جان بر نخاسته از زبان جارى شود مثل سبزه سرگین و زبالهدان است. ( 2852) باید از دور نگاه کرد و گذشت بکار بوئیدن و خوردن نمىآید. ( 2853) بلطف بىوفایان گذر نکن که پل ویرانه است. ( 2854) اگر جاهلى بر آن قدم گذاشت پل خراب شده آن قدم را مىشکند. ( 2855) بدان هر لشکرى که شکست مىخورد باعثش دو سه نفر سست عنصر مخنث بوده. ( 2856) او مردوار با اسلحه در صف جنگ حاضر مىشود تو و سایرین هم دل بر او مىنهید که یار و مددکار ما است. ( 2857) وقتى که زخم و خون دید روى از دشمن بر مىگرداند و رفتن او پشت تو را مىشکند. ( 2858) این قبیل اتفاقات فراوان است که اشخاص مقصود اصلى خود را پنهان مىدارند.
محمدرضا افضلی تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد .... |