افشای توطئهْ منافقین

 غیرت حق: تجلی بزرگی حق است در هنگامی که عاشقان حق به غیر، روی آورند.

مشنو ز غول: یعنی فریب گمراه کننده‌گان را نخور.

مقلوب: یعنی وارونه یا تقلبی. منظورشان این است که اسلام را بد‌نام کنند.

ترسا و جهود: همان طرفداران ابو عامر راهب‌اند.

مسجدى بر جسر دوزخساختن: یعنی دست زدن به کاری که در ظاهر نشانه ایمان باشد اما عاقبت آن به کیفر الهی بینجامد، برگرفته است از آیه‏اى که در همین مورد نازل شده است: «أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلى‏ تَقْوى‏ مِنَ اَللَّهِ وَ رِضْوانٍ خَیْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلى‏ شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ فِی نارِ جَهَنَّمَ وَ اَللَّهُ لا یَهْدِی اَلْقَوْمَ اَلظَّالِمِینَ: آیا کسى که بنیان خود را بر ترس از خدا و خشنودى نهاده است بهتر است، یا آن که بنیان خود را بر کناره رودى نهاده است که زیرش ویران است و او را به آتش دوزخ سر نگون کند.»[1]

دغا: مکر، حیله.

نرد دغا باختن: یعنی حیله و تزویر کردن.

تفریق: "، یعنی از هم دور کردن و در قرآن، درست همین کلمه در مورد این منافقان به کار رفته است.پراکنده کردن، اختلاف افکندن در...

فضول: یعنی پر‌گو و افزون‌طلب .

فضل: لطف پروردگار است.

جهود شام: مقصود ابو عامر راهب است که از سپاه اسلام گریخت و مدتی با حمایت حکومت رم شرقی، در شام می‏زیست. به ظاهر منافقان می‌خواسته‌اند او را به عنوان یک واعظ مسلمان به مسجد خود بیاورند.

غَزا: جنگ، در این‌جا غزوهْ تبوک است.

دفع گفتن: یعنی از سر باز کردن؛ چون آنها حیله‌گر بودند، پیامبر هم در مورد آنها حیله به کار برد.

با دغایان نرد دغا باختن: یعنی به آنان به ظاهر پاسخى داد و راضى‏شان کرد، ظاهراً برگرفته است از آیه « وَ مَکَرُوا وَ مَکَرَ اَللَّهُ وَ اَللَّهُ خَیْرُ اَلْماکِرِینَ.» [2]