درخواست دعا از دیگران و دعا کردن در حق دیگران ریشه در آموزههای قرآن کریم دارد. از زبان انبیاء در حق پدر و مادر و مؤمنین دعا میشود. این نشانهی آن است که دعا در حق دیگران از اعتبار خاصی برخوردار است. اینکه اولیاء از هم التماس دعا دارند و اینکه حافظ در سیر و سلوک خود از همّت پیران و یاران طلب یاری مینماید از همین منظر قابل بررسی است.
نبی مکرّم اسلام با توجه به حدیث« کانَ یَسْتَفْتِحُ و یَسْتَنْصِرُ بِصَعالیک الْمُسْلِمینَ » از فقیران و درویشان مسلمان درخواست میفرمودهاند. [1]
این تو را باور نیاید، مصطفی |
|
چون ز مسکینان همی جوید دعا؟ |
گر بگویی از پی تعلیم بود |
|
عین تجهیل از چه رو تفهیم بود؟ |
(دفتر ششم، 3-1632)
و اگر میخواهی که خدا به نظر عنایت در تو نگرد بهتر است خود را محبوب دل مؤمنین گردانی که چون خدا به دل اینان نظر کند پرتوی از لطف او به تو نیز برسد. این است که مولوی میگوید اگر نفس تو گرم و گیرا نیست از دم گرم و دل صاف مؤمنین خالص طلب دعا کن.
گر نداری تو دم خوش در دعا |
|
رو دعا میخواه ز اخوان صفا |
(دفتر سوم، 179)
مولوی در بیان امر حق به موسی (ع) که مرا به دهانی خوان که بدان دهان گناه نکردهای، در واقع به دنبال همین موضوع است؛ یعنی دهان دیگران.
گفت ای موسی ز من میجو پناه |
|
با دهانی که نکردی تو گناه |
گفت موسی: من ندارم آن دهان |
|
گفت: ما را از دهان غیر خوان |
از دهان غیر، کی کردی گناه؟ |
|
از دهان غیر بر خوان کای اله! |
آن چنان کنکه دهانها مر تو را |
|
در شب و در روزها آرد دعا |
از دهانی که نکرد دستی گناه |
|
و آن دهان غیر باشد عذر خواه |
یا دهان خویشتن را پاک کن |
|
روح خود را چابک و چالاک کن |
(دفتر سوم، 5-180)
محمدرضا افضلی تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد .... |