درِ توبه همواره باز است

د/4 ب/2504 ببعد

موسی به فرعون می‌گوید: از طغیان و مقابله با حق احتراض کن. تا هنگامی که آفتاب از باختر برآید و تا دنیا دنیاست، خدا توبه را می‌پذیرد. ای پسر! بهشت هشت در دارد که یکی از آن هشت در، در توبه است. درهای دیگر بهشت گاهی باز است و گاهی بسته، اما در توبه همواره بازاست. به هوش باش و فرصت غنیمت شمار که در توبه بازاست؛ تو نیز به کوری چشم حسودان بی‌درنگ بدان‌جا کوچ کن.

ذوق دعا و نیایش، نشانه کشش و جذبه حق

د/3 ب/189 ببعد

مولانا در جایی دیگر از مثنوی می‌گوید: این‌که پروردگار راه دعا را بر ما می‌گشاید، جواب او به دعای ماست؛ در‌این‌جا این مضمون را روشن‌تر و بازتر بیان می‌کند. «با روی سخت» یعنی با سماجت و پر‌رویی. «خِضر» همان معلم حضرت موسی(ع) و ساقی آب حیات است. و «خُضرَ» یعنی سبزه‌زار. «از آن کش خوانده‌‌ای» یعنی از‌آن‌رو که خدا را خوانده‌ای. «رد باب» مردود درگاه حق. خضر چون مرد واصل به حق است، از جانب حق پاسخ می‌دهد. «لبیک ما» یعنی لبیک خدا. «جذب ما بود» اشاره به این معناست که تا کششی از جانب حق نباشد، کوشش بنده به وصال نمی‌انجامد. نکته ظریف‌تر آن که، اگر کشش الهی و جذبه حق نباشد‌، کوششی (حال دعایی) وجود ندارد. مولانا می‌گوید: ترس از خدا و عشق به خدا، هر دو کششی از جانب حق هستند و خدا به دعا و زاری مرد حق همواره پاسخ می‌دهد. «یار بی زو شصت لبیک از خدا».

د/3 ب/198 ببعد

توجه به حق، نیازمند کششی از جانب اوست. روح و روان انسان نادان از حقیقت این نیایش به دور است، زیرا نادان مجاز به ذکر حق نیست؛ البته چون معرفت ندارد، نمی‌تواند نیایش کند. بر دهان و قلب انسان نادان، قفلی از هوا و حماقت نهاده شده تا به هنگام اضطرار و گزند به درگاه خدا ناله سر ندهد. این مطلب اشاره دارد به آیه 7 سوره بقره که‌: «خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عظِیمٌ »خداوند بر دلهاى آنان، و بر شنوایى ایشان مُهر نهاده و بر دیدگانشان پرده‏اى است و آنان را عذابى بزرگ است.  شکوه و قدرت فرعون نیز قهر الهی است، چون اشتغال به دنیا، او را از توجه به حق بازداشت. او در سراسر زندگی به هیچ‌ گرفتاری و یا درد سری مبتلا نشد تا مبادا به درگاه الهی ناله سردهد.