( 3166)کنگ زفتى کودکى را یافت فرد |
|
زرد شد کودک ز بیم قصدِ مرد |
( 3167)گفت ایمن باش اى زیباىِ من |
|
که تو خواهى بود بر بالاى من |
( 3168)من اگر هولم مُخنّث دان مرا |
|
همچو اشتر بر نشین مىران مرا |
( 3169)صورت مردان و معنى این چنین |
|
از برون آدم، درون دیوِ لعین |
( 3170)آن دهل را مانى اى زفت چو عاد |
|
که بر او آن شاخ را مىکوفت باد |
( 3171)روبهى اشکارِ خود را باد داد |
|
بهر طبلى همچو خیک پر ز باد |
( 3172)چون ندید اندر دهل او فربهى |
|
گفت خوکى بِه از این خیک تهى |
( 3173)روبهان ترسند ز آوازِ دهل |
|
عاقلش چندان زند که لا تَقُل |
کِنگ: امرد قوى جثّه.
هول: ترساننده.
عاد: از آن جهت که گفتهاند عادیان درشت اندام بودند: «مردمانى بودند بزرگ (ترکیب) و قوى قد .
دهل و روباه: برگرفته است از داستانى که در کلیله و دمنه آمده است: «آورده اند که روباهى در بیشه اى رفت، آن جا طبلى دید پهلوى درختى افکنده و هر گاه که باد بجستى شاخ درخت بر طبل رسیدى، آوازى سهمناک به گوش روباه آمدى. چون روباه ضخامت جثّه بدید و مهابت آواز بشنید طمع در بست که گوشت و پوست فرا خور آواز باشد. مى کوشید تا آن را بدرید الحق چربوى بیشتر نیافت.»[1]
لا تقل: مگوى
( 3166) مرد قوى هیکلى بچهاى را دید و باو نزدیک شد بچه از دیدن او وحشت کرده رنگش زرد شد. ( 3167) مرد گفت اى پسر قشنگ نترس که تو بر بالاى من قرار خواهى گرفت. ( 3168) من اگر ترسانندهام فرض کن که بچه امردى هستم همان طور که بشتر سوار مىشوند بالاى من بنشین و بران. ( 3169) صورت صورت مرد و معنى این طور؟ که از بیرون آدم و از درون دیو لعین باشد. ( 3170) اى تنومند خم شده آویخته به آن دهلى مىمانى که باد شاخه درخت را سر آن مىکوبید. ( 3171) و صداى آن باعث شد که روباهى براى خاطر صداى طبلى که چون خیک پر باد بود شکار خود را از دست بدهد. ( 3172) ولى پس از آن که دهل را دید و دید که چاق نبوده و یک آلت میان خالى بىکاره است گفت خوک بهتر از این خیک خالى است. ( 3173) آرى روبهان از آواز دهل مىترسند ولى عاقل او را همواره مىزند و ترس ندارد.
در این ابیات مولانا ، مردم نا آگاه را به روباه تشبیه می کند ومی گوید: این گونه مردم از ادعای تو خالیِ اهل دنیا می ترسند، اما مرد دل آگاه وعارف این طبل تهی را برای سروصدا نمی کوبد، آن را می زند تا به سکوت وادارش کند.
محمدرضا افضلی تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد .... |