خاک برچشم اندیشه مکن:

 مرد رومى: استعاره از سپید چهره.

خاک در چشم اندیشه کردن: به عاقبت ننگریستن، پرواى گناه نداشتن.

شِستن: مخفف نشست است. نشستن.

پنج تو: یعنی پنج لایه.

چاره‌گر: پروردگار است

 ( 3390) مرد آهنگرى که خود زنگى باشد دود با چهره‏اش هم رنگ است‏ . ( 3391) ولى اگر یک نفر رومى سفید پوست آهنگرى کند علامت دود بزودى در چهره سفیدش آشکار شده و رویش ابلق مى‏گردد . ( 3392) پس زودتر تأثیر گناه را دریافته ناله و زارى آغاز نموده خدا را همى‏خواند . ( 3393) و اگر از اول باندیشه خود اعتنا نکرده و در گناه اصرار ورزیده بدى پیشه کند . ( 3394) دیگر اندیشه توبه از سرش بیرون رفته و گناه در ذائقه‏اش شیرین مى‏شود تا بکلى بى‏دین شود . ( 3395) آن پشیمانى و یا رب گفتن او را وداع گفته مى‏روند و به آیینه دلش پنج طبقه زنگ روى هم مى‏نشیند . ( 3396) آئینه‏اش را زنگ خورده و گوهر وجدانش را زنگ تحلیل مى‏برد. ( 3397) اگر بر صفحه سفید کاغذ خطى بنویسى البته آن خط خوانا خواهد بود. ( 3398) ولى اگر بکاغذ نوشته شده خطى روى خط بنویسى خوانا نبوده و غلط خواهد بود. ( 3399) سیاهى روى سیاهى افتاده هر دو خط کور شده و معنى از آن مستفاد نمى‏گردد. ( 3400) اگر دفعه سوم روى همان کاغذ چیزى بنویسى چون جان کافر سیاه مى‏گردد. ( 3401) آن وقت دیگر جز به پناه چاره ساز رفتن چاره‏اى نیست زیرا مورد ناامیدى است و نومیدى مسى است که اکسیرش نظر خداوندى است‏. ( 3402) ناامیدیها را بپیشگاه او عرضه کنید تا از درد بى‏درمان خلاصى یابید.

«آهنگر زنگی و آهنگر رومی» کنایه از دو انسان است که در یکی استعداد گناه و آلودگی به زندگی این جهانی هست و در دیگری نیست. «آهنگر رومی» که سرشت او الهی و معنوی است، زود به سیر الهی خود باز‌می‌گردد و اگر برنگردد «خاک در چشم اندیشه خود می‌کند» یعنی قوای معنوی و عقل خداجوی خود را نابود می‌کند و چشم باطنش کور می‌شود. مولانا براین باور است که آن «نظر» که مس نا‌امیدی را زر می‌کند، نظر پروردگار و عنایت اوست.