پذیرا آمدن ِسخن باطل در دلِ ِباطلان

 گفت: آن که از نحوى مى‏پرسید چرا زید عمرو را زد.

به جان: از روى دل، از روى یقین.

أحول: دو بین.

وحدت: یکى، یکى بودن (ماه).

دروغان: یعنی دروغ‏گویان.

جمع آمدن: فراهم شدن، پیوستن.

للخَبیثات الخَبیثین: برگرفته است از آیه «اَلْخَبِیثاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَ اَلْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثاتِ وَ اَلطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبِینَ وَ اَلطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّباتِ: زنان پلید مردان پلید را شایند و مردان پلید زنان پلید را و زنان پاکیزه مردان پاکیزه را و مردان پاکیزه زنان پاکیزه را.»[1]

 دل فراخ: بلند نظر، بلند همّت. فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوى، «دل فراخ» را کنایه از ولى خدا گرفته است.

دست فراخ: گشاده دستى، نهایت بخشندگى.

عِثار: لغزیدن، و به سر در افتادن، سکندری خوردن.

( 3652) شنونده بنحوى گفت اکنون سخن تو را قبول کردم آرى در نظر اشخاص کج سخن راست کج مى‏نماید. ( 3653) اگر به احول بگویى ماه آسمان یکى است مى‏گوید این است دیده مى‏شود که دو تا است و یکى بود آن مشکوک و نادرست است‏. ( 3654) اگر کسى بطور تمسخر باو بگوید که ماه دو تا است او مى‏گوید راست گفتى و همین تمسخر سزاى بد خویان است‏. ( 3655) دروغ‏ها گرد دروغ جمع مى‏شوند و زنان بد و خبیث براى مردان خبیث با فروغند. ( 3656) آنان که دل باز دارند دست بار دارند و آنان که کورند نصیبشان لغزش در سنگلاخ است‏.

مولانا معمولاً کسانی را که در یگانگی حق و هستی مطلق او شک و ایراد دارند «احول» و دوبین می‌خواند. در این‌جا می‌گوید: این جماعت دروغ را بهتر از راست باور می‌کنند و سزای آنها همین است. دروغ با دروغ‌گویان می‌سازد؛ همان‌طور‌که در آیه شریفهْ سوره نور، پروردگار می‌فرماید: «مردان ناپاک مناسب زنان ناپاک‌اند» در نتیجه، کسانی که دل روشن و آگاهی در ادراک حقایق دارند، برای بیان آن دستشان باز است؛ اما آنها که حقیقت را نمی‌بینند مثل کسانی هستند که در سنگلاخ راه می‌روند و طبعاً به زمین می‌‌خورند.