باز خوانی

پیام  عاشورا

8- آزادگى و آزادى خواهى‏ 

جنبش متفکرانه و حکیمانه و مسالمت آمیز فرهنگى و دینى و انسانى عاشورا، جنبشى براى آزادى و آزادگى و حریت‏طلبى است.

هدفش همان هدف والایى است که پیامبر به آموزگارى و قهرمانى آن وصف مى‏شود، و به آموزش و تحقق آن فرمان بعثت مى‏یابد:

« وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِی کانَتْ عَلَیْهِمْ‏ ...» [1] و مردم نواندیش و مترقى از آن پیام آورى پیروى مى‏کنند که قید و بندهایى را که بر دست و پا و مغز آنان نهاده شده است، همه را بر مى‏دارد تا بیندیشند و از انواع اسارت‏ها و ذلت‏ها به فراخناى آزادى و آزادگى بال گشایند.

همان گوهر کمیابى که آن آزادمنش‏ترین پدر تاریخ به فرزند حریت خواهش سفارش مى‏فرمود که: پسرم! هرگز برده و بنده و دنباله رو دیگرى مباش که خدا تو را آزاد آفریده است.

«و لا تکن عبد غیرک و قد جعلک اللَّه حرّا.»[2]

با این بیان بر خلاف پندار سنگواره‏اى برخى از تاریک‏اندیشان که نعمت گرانبها و بى‏بدیل و اوج بخش آزادى و آزادیخواهى را هنوز برنمى‏تابند و در آغاز هزاره‏ سوم، هنوز هم واژه‏هاى مقدس و زیباى آزادى، اصلاحات، دموکراسى، حقوق بشر، برابرى همگان در مقابل قانون، حق حاکمیت انسان بر سرنوشت خویش، قانونگرایى و عمل در چارچوب قانون، نقد پذیرى حاکمان و پاسخگو بودن صاحبان قدرت و ثروت و امکانات باد آورده در برابر مردم، لزوم مطبوعات آزاد و رسانه‏هاى مستقل را سوغات نامبارک غرب و از ابزارهاى خودساخته تهاجم فرهنگى مى‏پندارند، به باور نگارنده اگر محققى ژرفنگر و با انصاف، اسناد و منطق عاشورا را بنگرد، به آسانى در خواهد یافت که حرکت عاشورا، حرکتى آزادیخواهانه و حریت‏طلبانه است و همین هدف والا یکى از رازهاى جاودانگى و جاذبه و ماندگارى آن است.

آرى، حرکت عاشورا نهضت و حرکتى براى آزادى است، حرکت و جنبشى است براى آزادى وجدان و فطرت، آزادى اندیشه و عقیده، آزادى بیان و قلم، آزادى انتقاد و اعتراض، آزادى دعوت و هشدار، آزادى مقایسه و انتخاب و گزینش آگاهانه، آزادى براى زیستن بصورت موجودى خردمند و خردورز، آزادى از اسارت خودکامگان، آزادى از تحمیل دین‏سازان و بت‏تراشان و طراحان بتکده‏هاى رنگارنگ، آزادى از اسارت خرافات و اوهام، آزادى از اسارت نفس، و آزادى از چاپلوسى‏ها، تملق‏بافى‏ها، ذلت پذیرى‏ها، تحمیل خفت‏ها و پرستش‏هاى چندش آور.

بزرگ پرچمدار عاشورا در حساس‏ترین لحظات از دشمن تجاوزکار مى‏خواست که اگر به دین و آیین و قانون و مقرراتى پایبند نیست، آزادمنش باشد.

« یا شیعة آل ابى سفیان ان لم یکن لکم دین و کنتم لا تخافون المعاد فکونوا أحرارا فی دنیاکم و ارجعوا الى احسابکم ان کنتم عربا کما تزعمون.»[3]

هان اى پیروان دودمان اموى اگر دین و ایمانى ندارید و از حسابرسى روز رستاخیز نمى‏هراسید، پس بیایید و در زندگى این جهان آزاد مرد و آزادمنش باشید و اگر به راستى خود را عرب مى‏پندارید، به نیاکان خویش بیندیشید.

و آن آزاد مرد تاریخ را- که پس از تفکر و تدبر بسیار در فرجام راه و کارش، سرانجام توانست خویشتن را از کند و زنجیرهاى استبداد برهاند و آزادمنشانه بیندیشد و با بریدن از اردوگاه اختناق و فریب به سوى پیشواى آزادى بشتابد- ستود و او را آزادمنش دنیا و آخرت مدال داد و فرمود: «انت حر فی الدّنیا و الآخرة کما سمّتک امّک. »

گوهر آزادى در سبک و سیره حسین علیه السّلام به گونه‏اى سرنوشت ساز و اوج بخش است که رابطه با خدا را نیز آزادمنشانه و سرشار از عشق و کرامت و آزادگى و حق‏شناسى مى‏خواهد و مى‏پسندد، نه تاجرمنشانه و برده‏وار یا بر اساس طمع و ذلّت.

«انّ قوما عبدوا اللَّه رغبة فتلک عبادة التّجّار و انّ قوما عبدوا اللَّه رهبة فتلک عبادة العبید و انّ قوما عبدوا اللَّه شکرا فتلک عبادة الأحرار و هى أفضل العبادة.»[4]