گندم نمایان جوفروش(2)

 دفع حال: یعنی برای آن‌که به طور موقتی او را از سر بازکند، واپس انداختن.

آمد ماه دی: یعنی موقع مسافرت شد.

گر توانم وارهید از مهمات: یعنی اگر کارهای مهم فرصتی باقی گذارد.

اهل بِرّ: نیکو کار.

چو لک لک آمدی: یعنی سر سال آمدی، درست مانند بازگشت فصلی پرندگان.

بال گشودن: «بال» در عربى به معنى خاطر است و «بال گشودن» خاطر آسوده کردن از اینکه مهمان را رعایت کرده است. یعنی دست باز کردن و تعبیری از سخاوت و بخشندگی است .

کرّت: یعنی نوبت؛ دفعه.

آن پهلوان: مرد شهری گشودن.

تحویل: جا به جا شدن.

هر تحویل اندر حکم هوست: یعنی هر حرکت یا انتقالی، به مشیت حق بستگی دارد.

باد: فراهم آمدن وسیله و امکان هر‌کار است که به ارادهْ حق صورت می‏گیرد.

زو: مخفف زود.

واگزاردن: ادا کردن.

( 245) خواجه شهرى وعده مى‏داد و بدفع الوقت مى‏گذرانید تا هشت سال بدین ترتیب گذشت‏. ( 246) همه ساله دهاتى مى‏گفت پس کى خواهى آمد زمستان رسید و نیامدى‏. ( 247) خواجه شهرى بهانه مى‏آورد که امسال از فلان جا مهمان رسید و نتوانستم بیایم‏. ( 248) سال دیگر اگر گرفتاریها رفع شد خواهم آمد. ( 249) دهاتى گفت اهل و عیال من منتظر دیدن فرزندان تواند. ( 250) بهر حال روستایى همه ساله چون لک‏لک مى‏آمد و در خانه شهرى لانه مى‏نمود. ( 251) و شهرى همه ساله از زر و مال خود براى او خرج مى‏کرد. ( 252) تا در آخرین مرتبه سه ماه روستایى را پذیرایى کرد و روز و شب او را مهمان نمود. ( 253) روستایى خجل شده گفت چقدر بمن وعده داده و مرا فریب مى‏دهى؟. ( 254) شهرى گفت جسم و جان من وصال مى‏جوید و همواره مایلم که از شما دیدن کنم ولى هر تحویل و تحولى در دست خداوند است‏. ( 255) آدمى مثل کشتى است که با بادبان است تا آن که وزش باد در دست او است چه وقت باد را مأمور حرکت آن نماید. ( 256) باز روستایى او را سوگند داد که با فرزندان خود بیا و ببین چه نعمتهایى در ده ماهست‏. ( 257) و دست او را گرفته عهد بست که کوشش نما و زودتر بیا. ( 258) تا ده سال بهمین منوال بود که خواجه شهرى وعده مى‏داد و روستایى التماس مى‏کرد که خواجه بخانه او برود. ( 259) تا بالاخره بچه‏هاى خواجه گفتند پدر جان ماه و ابر و سایه هم مسافرت مى‏کنند. ( 260) تو بر گردن روستایى زیاد حق دارى و در انجام کارهایش رنجها برده‏اى‏. ( 261) او مى‏خواهد قسمتى از حقوقى که بر او دارى با مهمانى کردن از تو ادا نماید. ( 262) او بما پنهانى سفارش کرد که پدرتان را با التماس بطرف ده ما بکشید.