بقیّه داستان رفتن خواجه به دعوت روستایى سوى دِه

چرب زبانی‌های نفس و شیطان‌صفتان

 از حد شدن: به درازا کشیدن. (داستان طولانى شد).

گُرد: دلیر، دلاور.

یک گوشه نهادن: کنایه از واگذاردن، چیزى از آن نگفتن.

شیوه کردن: خود نمایى کردن. (برهان قاطع) از اندازه گذراندن.

کالیوه: پریشان، بى‏اثر، از کار افتاده.

زُلالِ حزم: اضافه مشبَّهٌ به به مشبه. (حزم خواجه از کار باز ماند).

پسند: قبول، پذیرفتن،رضایت وخوشحالی.

نَرتَع وَ نَلعَب: برگرفته از قرآن کریم است، در داستان یوسف (ع)« أَرْسِلْهُ مَعَنا غَداً یَرْتَعْ وَ یَلْعَبْ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ»: او را (یوسف را) بامدادان با ما بفرست بگردد و بازى کند ما او را نگهبانیم.»[1]

یار: یاران راه خدای اند.

گنجور فقیر: مرد حق است، آن که ظاهرى ژنده دارد و دلى زنده، وَلى خدا، راهنماى کامل است ونگهبان گنج خداست.

( 412) اینکه گفتم از حد تجاوز کرد اکنون بر گرد و ببین که چگونه روستایى خواجه شهرى را بخانه خود برد. ( 413) قصه اهل سبا را کنار بگذار و بگو که خواجه چگونه بده آمد. ( 414) روستایى بقدرى تملق کرد که خواجه حزم و احتیاط را از دست داده و گیج شد. ( 415) بقدرى پیام بالاى پیام فرستاده و اصرار کرد تا حزم خواجه که صاف و زلال بود تیره گردید. ( 416) بچه‏هاى او هم این سفر را پسندیده و شادى کرده مى‏گفتند در آن جا مى‏چریم و بازى مى‏کنیم‏. ( 417) مثل یوسف که تقدیر عجیب او را از راه همین جمله مى‏چریم و بازى مى‏کنیم از زیر سایه پدرش بیرون کشید. ( 418) آن بازى نیست‏ بلکه جان بازى بوده فریب و مکر و حیله بازى است‏ . ( 419) هر سخن که تو را از یار جدا کند آن را نشنو که زیان خواهد داشت‏ . ( 420) اگر صد در صد سود براى تو داشته باشد آن سود را نگیر و بطمع زر از صاحب گنج مگسل‏ .

مولانا می گوید: روستایی به قدری در چاپلوسی با مهارت و تردستی کارکرد که احتیاط خواجه را از میان برد و او را گیج و حیران کرد. تا آن‌که آب صاف و زلال احتیاط و دوراندیشی عقل خواجه تیره و تار شد و از این طرف نیز بچه‏های خواجه با شادی و خرسندی می‏گفتند: می‌رویم گردش و بازی می‏کنیم. مانند حضرت یوسف که بر اثر تقدیر و سرنوشت شگفت‌انگیز، جمله "گردش کنیم و بازی کنیم " او را از سایهْ پدر بیرون برد. مولانا می‏گوید: آن، بازی نیست، بلکه جان بازی است و حیله و فریب و نیرنگ‌بازی است. مولانا توصیه می‏کند: هر چیزی که تو را از محبوب حقیقی‌ات دور کند، به آن اعتنا نکن که سخت به زیانت تمام می‏شود. اگر صد‌د‌رصد به نفع تو هم باشد، باز نباید طالب آن شوی و هیچ‌گاه به خاطر درهم و دینار، از صاحب گنج جدا مشو.