عاشقان حق را هر جریانی با خود نمی‌کشاند(ادامه1)

 منصور حلاّج: حسین بن منصور، کنیه او ابو مغیث است. (نگاه کنید به: شرح بیت 2509 2) آتش در پنبه یاران زدن: با بستن خود به ایشان، آنان را بد نام کردن.

اى خرى: چه نادان است.

رهروان: اشاره به ره‌یافتگان است.

رهریان: هر سالک مدعی که طریقت را آلوده و بدنام می‌کنند.

باز پریدن: بر گشتن، باز گشتن.

پَرِّ مجاز: استعاره از ظاهر سازى. تظاهر به زهد و تصوف.

ساختن: نشان دادن.

عاشق و معشوق...: اشاره است به آن چه در قرآن کریم است «وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ اَلرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ وَ إِنَّهُمْ لَیَصُدُّونَهُمْ عَنِ اَلسَّبِیلِ وَ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ. حَتَّى إِذا جاءَنا قالَ یا لَیْتَ بَیْنِی وَ بَیْنَکَ بُعْدَ اَلْمَشْرِقَیْنِ فَبِئْسَ اَلْقَرِینُ»: هر که از یاد خدا رو گرداند دیوى بر او مى‏گماریم که با او همراه است و آن دیوان آنان را از راه خدا باز مى‏دارند و آنان مى‏پندارند از هدایت یافتگان‏اند. تا آن که نزد ما آید گوید، کاش میان من و تو، دورى مشرق و مغرب بود و بد همنشینى [هستى‏].[1] و نیز حدیث: «الرَّجُلُ عَلَى دِین خَلِیلِه فَلیَنظُرْ أحَدُکُم مَن یخالِل.»[2]

خون رز: مى.

خون رز کو...: مستى تو نه از حق است، که از خون خلق است.

بى‏خویشى: از خود بى‏خبر بودن. مست حق بودن.

بهلول: کنیه او ابو وهیب، از دانشمندان سده دوم هجرى قمرى و از خواص شاگردان امام صادق و امام کاظم (ع). گویند به دستور امام (ع) خود را به دیوانگى زد تا از دادن فتوى برهد. وى در حدود 190 در بغداد در گذشت. «بهلول» عارف مجنون‌نمای معاصر هارون الرشید است که لطایف بسیاری از او نقل شده است.[3]

بهلول ده: کنایه از مست و دیوانه.

( 692) خود را منصور حلاج جلوه داده و آتش به پنبه یاران خود مى‏زنى‏. ( 693) که من عمر را از بو لهب تمیز نمى‏دهم ولى باد کره خر را در نیمه شب مى‏شناسم‏. ( 694) کدام خرى است که این سخن از مثل تو خرى باور کرده و خود را براى خاطر تو کور و کر سازد؟. ( 695) کم از این دعوى‏ها نموده و خود را از رهروان بشمار تو حریف ره زنان هستى گه زیادى نخور. ( 696) از شیادى بگذر و بطرف عقل پرواز کن پر مجازى کى مى‏تواند به آسمان پرواز کند. ( 697) خود را بصورت عاشق حق ساخته و با دیو سیاهى نرد عشق باخته‏اى‏. ( 698) عاشق و معشوق را در روز قیامت دو بدو بهم بسته و پیش مى‏آورند. ( 699) تو که خودت را گیج و بى‏خود جلوه داده‏اى کو آن مى که خورده‏اى تو خون رز نخورده‏اى بلکه خون ما را خورده‏اى‏. ( 700) از من بگذر که سخنان تو را راست پنداشته و تو را نشناسم و نگو که من عاشق بى‏خویش و بهلول ده هستم‏.

مولانا به مدعی می‌گوید: ادعا می‌کنی که مثل حلّاج در راه خدایی؛ اما حاصل سیر و سلوک دیگران را بر باد می‌دهی و آنها را گمراه می‌کنی‌. مولانا می‌گوید: از حیله و فریب دور شو و به سوی عقل حقیقت‌جو برو. حیله‌های تو پری نیست که تو را به خدا برساند. تظاهر به عشق می‌کنی اما در واقع با نفس خود عشق‌‌بازی می‌کنی. تو از شراب حق مست نشده‌‌ای، بلکه مست از فریب مریدان خو‌یشی. از من دور شو که من فقط از حق آگاهم و از هر‌چه جز خداست بی‌خبرم.