پیدا شدن استاره موسى علیه السّلام بر آسمان و غریو منجّمان در میدان

 خاک بوسیدن: کنایه از سجده کردن. فروتنى نمودن.

ساز: به قرینه «فغان» در معنى «بانگ» و «ناله» به کار رفته.

سازشان: یعنی حالت عمومی وکلی آنها .

ستاره بار شدن: کنایه از اشک آلود گشتن.

رو بدریدگان: یعنی صورت خود را از ناراحتی خراش داده بودند.

( 902) بکورى چشم فرعون و على رغم تدبیرهایى که بکار برد ستاره موسى در آسمان پیدا شد. ( 903) روز که شد گفت عمران برو تحقیق کن که این صداها و این غوغاها چه بوده‏. ( 904) عمران بمیدان رفته و از مردم پرسید که این چه غلغله‏اى بود که دیشب مانع از خواب شاه گردید. ( 905) و ضمناً دید که منجمین حال غریبى دارند و هر یک از آنها مثل عزا داران سر را برهنه و جامه را چاک نموده و خاک بسر ریخته است‏. ( 906) و مثل اصحاب عزا از بس افغان و ناله و گریه کرده‏اند صداى آنها کرخت و گرفته شده‏. ( 907) موى ریشهاى خود را کنده صورت را خراشیده با دیده پر خون و خاک بسر ریخته‏اند.

فرعون عمران را به میدان فرستاد تا موجب فریادها را بداند و بدو گوید. منجّمان عمران را گفتند آن چه نباید بشود شد. ستاره آن که دستگاه فرعون را به هم خواهد زد پدید گردید و معنى آن این است که نطفه او منعقد گشته است. (آن چه خدا خواهد رخ مى‏دهد و کوشش بنده در دفع آن به جایى نمى‏رسد).

 دست تقدیرش: یعنی دست تقدیر الهی.

دولت تیره شد: یعنی بخت فرعون تیره شد.

بکا: یعنی گریه.

ستاره :در این جا تعبیری از اشک های ستاره شناسان است.

اعجمى کردن: کنایه از ناآگاه نشان دادن.

راندن: رفتن.

          شه چون ورق صلاح او خواند             با حاجب خاص پیش او راند

(نظامى، به نقل از لغت نامه)

نرد باژگونه باختن: کنایه از گفتن چیزى که خلاف اعتقاد گوینده است.

نشکیفتن: تاب نیاوردن، صبر نکردن. (برابر طمع تاب نیاوردید).

ضمان: تعهد کردن، ضمانت کردن.

( 908) عمران رو به آنها کرده گفت انشاء اللَّه خیر باشد چه خبر است این چه آشوب و چه حالتى است این سال نحس نشانه بدى مى‏دهد. ( 909) منجمین گفتند اى امیر ما معذوریم دست تقدیر ما را اسیر خود ساخت‏. ( 910) این همه کارها را کردیم بالاخره هم دشمن شاه پیدا شد و تقدیر بر ما غالب آمد. ( 911) بکورى چشم ما ستاره آن پسر دیشب در جبین آسمان نمایان گردید. ( 912) ستاره آن پیغمبر بر آسمان زد و دانه‏هاى اشک ما را چون ستاره بر زمین ریخت‏. ( 913) عمران در حالتى که دل خوش و شادمان بود از روى نفاق دست بر سر زده گریه و افغان نمود. ( 914) عمران خود را خشمگین و ترش رو جلوه داده و چون دیوانه بى‏عقل و هوش حال غضب بخود گرفت‏. ( 915) خود را به نفهمى زده سقط گفتن آغاز کرد. ( 916) آرى خود را بصورت غضبناک ساخته و نرد واژگونه باخت‏. ( 917) گفت آیا حیا نکردید که شاه مرا بر اثر طمع فریب داده و باو خیانت کردید. ( 918) شاه را بمیدان آورده آبروى سلطنت را بردید. ( 919) دست بسینه خود زده گفتید ما شاه را از این غم فارغ خواهیم ساخت‏.

عمران گفت: این دیگر چه پریشان حالی و غوغا‌یی است؟ این غوغا نشانه این است که سالی نحس در پیش‌رو داریم. منجّمان به عمران گفتند: ای فرمانروا! دست تقدیر و قضای الهی ما را اسیر و مقهور خود ساخته است. با همه تلاش‌هایی که صرف کردیم، از بد‌اقبالی، دشمن شاه به وجود آمد و بر ما چیره شد و ستاره آن پسر بر پیشانی و پهنه آسمان نمایان گردید. عمران، در باطن شادمان بود، ولی با ظاهر‌سازی، دو دستی بر سر زد و گفت: افسوس که فرعون هم به دیار فنا می‌شتابد. عمران خود را در نزد آن جمع اخم‌آلود و اندوهگین نشان داد و نرد وارونه بازی کرد؛ یعنی سخنانی گفت که با تمایل باطنی او مغایر بود.