[ و شنید که مردى مى‏گوید « إنّا لِلَّهِ وَ إنّا إلَیْهِ راجِعُونَ » فرمود : ] گفته ما « ما از آن خداییم » اقرار ما است به بندگى و گفته ما که « به سوى او باز مى‏گردیم » اقرار است به تباهى و ناپایندگى . [نهج البلاغه]
عرشیات
شرح وتفسیرمثنوی دفترسوم(156)
دوشنبه 95 تیر 14 , ساعت 12:36 صبح  

طلب بی‌کوشش و مسائل پشت پرده(ادامه)

 

( 1468)شاه و سلطان و رسول حق کنون

 

هست داوود نبی ذو فنون

( 1469)با چنان عزی و نازیکاندروست

 

که گزیدستش عنایت‌های دوست

( 1470)معجزاتش بی‌شمار و بی‌عدد

 

موج بخشایش مدد اندر مدد

( 1471)هیچ‌کس را خود ز آدم تا کنون

 

کی بدست آواز صد چون ارغنون

( 1472)که به هر وعظی بمیراند دویست

 

آدمی را صوت خوبش کرد نیست

( 1473)شیر و آهو جمع گردد آن زمان

 

سوی تذکیرش مغفل این از آن

( 1474)کوه و مرغان هم‌رسایل با دمش

 

هردو اندر وقت دعوت محرمش

( 1475)این و صد چندین مر او را معجزات

 

نور رویش بی جهات و در جهات

( 1476)با همه تمکین خدا روزی او

 

کرده باشد بسته اندر جست‌و‌جو

( 1477)بی‌زره‌بافی و رنجی روزی‌اش

 

می‌نیاید با همه پیروزی‌اش

( 1478)این چنین مخذول واپس مانده‌ای

 

خانه گندهْ دون و گردون‌رانده‌ای

( 1479)این چنین مدبر همی‌خواهد که زود

 

بی‌تجارت پر کند دامن ز سود

( 1480)این چنین گیجی بیامد در میان

 

که بر‌آیم بر فلک بی‌نردبان

 

 شاه و سلطان: داوود و پسرش سلیمان که علاوه بر نبوت، پادشاه نیز بودند.

ارغنون: سازى است معروف. در یونانى این کلمه به معنى لوله و ناى است. این ساز از لوله‏هایى با درازى‏هاى مختلف ترکیب شده و با دمیدن در آن آواز پدید مى‏آمده است و به تدریج به تعداد لوله‏ها افزوده شده.[1]

آواز صد چون ارغنون: یعنی آوازی که صد برابر بهتر است از صدای ساز ارگ (از سازهای بادی است که در یونان قدیم اختراع شده است).

بمیراند دویست: و هر وقت که داود زبور آغاز کردى خلق مدهوش شدندى و چهل فرسنگ آواز او شنیدندى و هر چه کافر بودند هر گاه آواز بشنیدندى در حال جان بدادندى.[2]

تَذکیر: پند، موعظت.

مُغَفَّل: ناآگاه.

کوه و مرغان: برگرفته از قرآن کریم است:« یا جِبالُ أَوِّبِی مَعَهُ وَ اَلطَّیْر»َ[3].

هم رسایل: هم آواز.

نور رویش بی جهات و در جهات:یعنی نور رویش در تمام جهات هست نه از شرق می تابد ونه از غرب، اشاره دارد به آیهْ سوره نور.[4]

 تَمکین: یعنی بع همه قدرت، توانایى.

زره بافى: چنان که در قرآن کریم است:«وَ أَلَنَّا لَهُ اَلْحَدِیدَ»: و آهن را براى او نرم کردیم[5].

مخذول: یعنی خوار، زبون، کسی که خدا او را واگذاشته است و یاری نمی‌کند، اشاره به همان مؤمن روزی‌طلب است.

خانه گنده: یعنی کسی که در زندگی دنیایی مانده و گند گرفته است.

گردون رانده: یعنی رانده درگاه حق. کنایت از بد بخت، بى‏چاره، فلک زده.

مُدبَر: بخت بر گشته.

بیامد در میان: یعنی مدعی شد.

گیج: یعنی نادان و سبک مغز.

 مردم می‌گفتند: مردی به عظمت داوود، روز و شب کار می‌کند و زره می‌بافد تا نان خود را درآورد، ولی این مرد مفت‌خور، روزی بی‌زحمت و حلال طلب می‌کند. «عزّ و ناز» برای داوود، به دلیل آن است که عنایت حق او را به نبوت برگزیده و امواج بخشا‌یش الهی پی‌درپی به او می‌رسد؛ چون پروردگار به شفاعت داوود بسیاری از گناهان خلق را می‌بخشید. صدای حضرت‌داوود به قدری لطیف و دل‌نشین بود که در هر وعظی، شیر و آهو در کنار هم پای وعظ او می‌آمدند، در‌حالی‌که از یک‌دیگر بی‌خبر بودند و همراه آواز داوود، پرندگان نیز آواز می‌خواندند.[6] نور حضرت داوود در تمامی شش جهات عالم می‌تابد، اما نه این‌که از یک‌سو به‌سوی دیگر بتابد؛ نور او نور حق است و در همه جهات هست، نه از شرق می‌تابد و نه از غرب «با همه تمکین» یعنی با همه قدرت و مکنت که خدا به او داده است، زره بافی می‌کرد. [7]



[1] - (دائرة المعارف فارسى)

[2] - (قصص الانبیاء جویرى، ص 150)

[3] - (سوره سباء،آیه 10)

[4] - سوره نور، آیهْ 35

[5] - (سوره سباء،آیه 10)

[6] - مضمون این کلام در آیات 79 سوره انبیا و10 سوره سبا آمده است

[7] - (اشاره به آیه 80 سوره انبیا).

 


نوشته شده توسط محمدرضا افضلی | نظرات دیگران [ نظر] 
درباره وبلاگ

عرشیات

محمدرضا افضلی
تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد ....
اوقات شرعی
فهرست اصلی
بازدید امروز: 279 بازدید
بازدید دیروز: 514 بازدید
بازدید کل: 1401905 بازدید

شناسنامه
صفحه نخست
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
فهرست موضوعی یادداشت ها
دین . عرفان . مثنوی .
نوشته های پیشین

اردیبهشت 92
خرداد 92
تیر 92
مرداد 92
شهریور 92
مهر 92
آبان 92
آذر 92
دی 92
بهمن 92
اسفند 92
فروردین 93
اردیبهشت 93
خرداد 93
تیر 93
مرداد 93
شهریور 93
مهر 93
آبان 93
آذر 93
دی 93
بهمن 93
اسفند 93
فروردین 94
اردیبهشت 94
خرداد 94
تیر 94
مرداد 94
شهریور 94
مهر 94
آبان 94
آذر 94
دی 94
بهمن 94
اسفند 94
فروردین 95
اردیبهشت 95
خرداد 95
تیر 95
مرداد 95
شهریور 95
لوگوی وبلاگ من

عرشیات
لینک دوستان من

معماری نوین
اشتراک در خبرنامه

 
لیست کل یادداشت های این وبلاگ

شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(222)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(221)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(220)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(219)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(218)
[عناوین آرشیوشده]