دوم بار در وهم افکندن کودکانه استاد را که: 

 او را از قرآن خواندن ما درد سر افزاید

 پسند: پسندیده.

درد براى دانگ یافتن: آیا ارزش دارد که بخ خاطر چند دانگ مزد معلمی درد او افزایش یابد؟

( 1587) آن کودک اولى آهسته گفت بچه‏ها بلند بخوانید. ( 1588) وقتى آنها با صداى بلند مشغول خواندن شدند همان کودک بطورى که استاد بشنود گفت بچه‏ها این قیل و قال ما بحال استاد ضرر دارد. ( 1589) درد سر استاد از این صداها زیاد مى‏شود و اجرتى که ما باستاد مى‏دهیم باین درد سر نمى‏ارزد. ( 1590) استاد گفت راست مى‏گوید درد سرم شدت پیدا کرد شما بیرون بروید.

خلاص یافتن کودکان از مکتب بدین مکر

 گفت: گفتند.

کتّاب: جمع کاتب وبه معنی شاگردان مکتب است.

روز کُتّاب: روز رفتن به مکتب خانه. روز درس.

بیست: مخففِ«بایست» یعنی صبر کن، گوش بده.

دوغ: استعاره از آسایش و به بازى پرداختن.

بهر طمع دوغ: یعنی به طمع بهرهْ ناچیز.

به‌هر‌حال زن بیچاره رخت‌خواب مرد را پهن کرد و او دراز کشید و آه و ناله کرد، از آن طرف کودکان مکتب‌خانه نیز در آن‌جا نشسته بودند و با صد نوع غم و اندوه درس می‏خواندند و پیش خود می‏گفتند: این همه حیله به‌کار گرفتیم تا از درس خواندن رهایی یابیم، ولی هم‌چنان گرفتار درس خواندنیم. پس باید تدبیر دیگری اندیشید. آن کودک زیرک به کودکان دیگر گفت با صدای بلند درس بخوانید و جیغ و داد به راه بیندازید. از طرف دیگر به بچه‌ها گفت: مواظب باشید درس خواندن ما برای اُستاد ضرر دارد. سر اُستاد از جیغ و داد شما درد می‏گیرد آیا می‏ارزد که اُستاد عزیز ما برای پول ناچیزی که می‏گیرد بیمار و رنجور شود؟ اُستاد گفت: این کودک راست می‏گوید؛ همه بیرون بروید که سردردم شدّت یافته است. بچه‌ها با تعظیم استاد به خانه‌ها برگشتند. مادران وقتی بچه‌ها را دیدند. خشمگین و ناراحت شدند و گفتند: اینها همه حیله است، شما برای بازی‌گوشی خود صد تا دروغ می‏سازید. بچه‌ها گفتند: بسم الله بروید تا از صدق و کذب ما آگاه شوید.