هرکه بدخو شود، همنشین و رفیقش دشمنش گردند. [امام علی علیه السلام]
عرشیات
شرح وتفسیرمثنوی دفترسوم درس(186)
جمعه 95 مرداد 8 , ساعت 9:54 عصر  

آدرس کانال تلگرام

درمحضر مولانا

    darmahzaremolanachannel@

اجتماع اجزاى خر عُزیر علیه السّلام بعد از پوسیدن باذن

اللَّه تعالی و در هم مرکّب شدن پیش چشم عُزَیر علیه السّلام

 

( 1765) هین عزیرا در نگر اندر خرت            

 

 

که بپوسیده است و ریزیده برت‏

( 1766) پیش تو گرد آوریم اجزاش را            

 

آن سر و دم و دو گوش و پاش را

( 1767) دست نه و جُزو بر هم مى‏نهد            

 

پاره‏ها را اجتماعى مى‏دهد

( 1768) در نگر در صنعت پاره زنى            

 

کو همى‏دوزد کهن بى‏سوزنى‏

( 1769) ریسمان و سوزنى نه وقتِ خَرز            

 

آن چنان دوزد که پیدا نیست درز

( 1770) چشم بگشا حشر را پیدا ببین            

 

تا نماند شُبهه‏ات در یوم دین‏

( 1771) تا ببینى جامعیَّم را تمام            

 

تا نلرزى وقتِ مُردن ز اهتمام‏

( 1772) همچنان که وقت خُفتن آمِنى            

 

از فَواتِ جمله حس‏هاى تنى‏

( 1773) بر حواسِ خود نلرزى وقت خواب            

 

گر چه مى‏گردد پریشان و خراب‏

اجتماع اجزاى خر عزیر: اشاره است به آیه:« أَوْ کَالَّذِی مَرَّ عَلى‏ قَرْیَةٍ وَ هِیَ خاوِیَةٌ عَلى‏ عُرُوشِها قالَ أَنَّى یُحْیِی هذِهِ اَللَّهُ بَعْدَ مَوْتِها فَأَماتَهُ اَللَّهُ مِائَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ...وَ اُنْظُرْ إِلى‏ حِمارِکَ وَ لِنَجْعَلَکَ آیَةً لِلنَّاسِ.. »: یا مانند آن که بر دهى گذشت سقف‏هایش درهم ریخته، گفت خدا چگونه (مردم) این را زنده مى‏کند پس از مردنش؟ پس خدا او را صد سال مى‏راند. پس بر انگیختش.[1] مفسران نوشته‏اند او عزیر بود از پیامبران بنى اسرائیل. بر شهرى گذشت که بخت نصر آن را ویران کرده بود. گفته‏اند آن شهر دیر هِرقِل بود، میان واسط و مداین بر کنار دجله. عزیر با خرى که داشت در سایه درختى فرود آمد. درختان آن دیه پر میوه تازه بود. عزیر پاره‏اى انگور و انجیر بگرفت و شیره انگور بر نان خشک که همراه داشت ریخت. پس با خود گفت چگونه خدا اینان را پس از مرگ زنده کند. خدا او را صد سال بمیراند. آن گاه او را زنده کرد. جبرئیل بیامد و گفت چه مدت در خواب بودى؟ گفت روزى یا پاره‏اى از روز. گفت نه که صد سال خفته بودى. اکنون به خوردنى و نوشیدنیت بنگر که هیچ دگرگون نشده و خرت بنگر که چگونه آن را زنده مى‏کنیم.[2] (چنان که مى‏بینیم در این آیه از عزیر نامى نیست امّا مفسران نوشته‏اند آن مرد عُزیر بود. نام عُزیر در قرآن کریم تنها در سوره توبه آیه 30 آمده است که جهودان او را پسر خدا خواندند.

پاره زنى: به هم پیوستن پاره‏ها. وصله‏گرى. کنایه از فراهم آوردن اجزاى درهم ریخته.

خَرز: سوراخ کردن و دوختن (بیشتر در موزه و کفش).

جامعى: گرد آوردن.

اهتمام: اندوهگین شدن.

فوات: از دست شدن.

حس‏هاى تنى: ادراک‏هاى جسمانى.

« عُزَیر» در منابع اسلامی نام اِرمیاء نبی است که از انبیاء بنی اسرائیل بوده ودر آیهْ 30 سورهْ توبه می خوانیم که یهود او را تا حد خدایی بالا برده اند. این ابیات مثال دیگرى است براى نزدیک ساختن مفهوم قیامت به ذهن‏هاى ساده. نخست به قرآن کریم و داستان عزیر استشهاد مى‏کند ، در تفسیر آیه 259 سورهْ بقره نوشته اند که : عُزَیر، وقوع قیامت را باور نمی کرد وخداوند او را میراند وپس از صد سال دوباره زنده کرد ودر پیش چشم او خر او را هم زنده کرد، وعُزَیر ایمان آورد.[3] مولانا سپس به خواب تمثّل مى‏جوید، که آدمى هنگام خفتن مى‏داند همه حس‏هایش از کار مى‏افتد أما مطمئن است که چون بیدار شد آن حس‏ها دو باره بر سر کار خواهد بود. چنین است حالت مرگ نسبت به عالم آخرت و زنده شدن پس از مردن.



[1] - (سوره بقره،آیه 259 تا 261)

[2] - از کشف الاسرار، ج 1، ص 706- 707)

[3] - تفصیل قصه را در قصص الانبیاء وتفسیر ابوالفتوح می توان یافت.


نوشته شده توسط محمدرضا افضلی | نظرات دیگران [ نظر] 
درباره وبلاگ

عرشیات

محمدرضا افضلی
تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد ....
اوقات شرعی
فهرست اصلی
بازدید امروز: 336 بازدید
بازدید دیروز: 407 بازدید
بازدید کل: 1406689 بازدید

شناسنامه
صفحه نخست
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
فهرست موضوعی یادداشت ها
دین . عرفان . مثنوی .
نوشته های پیشین

اردیبهشت 92
خرداد 92
تیر 92
مرداد 92
شهریور 92
مهر 92
آبان 92
آذر 92
دی 92
بهمن 92
اسفند 92
فروردین 93
اردیبهشت 93
خرداد 93
تیر 93
مرداد 93
شهریور 93
مهر 93
آبان 93
آذر 93
دی 93
بهمن 93
اسفند 93
فروردین 94
اردیبهشت 94
خرداد 94
تیر 94
مرداد 94
شهریور 94
مهر 94
آبان 94
آذر 94
دی 94
بهمن 94
اسفند 94
فروردین 95
اردیبهشت 95
خرداد 95
تیر 95
مرداد 95
شهریور 95
لوگوی وبلاگ من

عرشیات
لینک دوستان من

معماری نوین
اشتراک در خبرنامه

 
لیست کل یادداشت های این وبلاگ

شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(222)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(221)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(220)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(219)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(218)
[عناوین آرشیوشده]