میزان حق و باطل، قلب است،

زرّ قلب: یعنی زرناخالص، قلابی.

زرّ نیکو: یعنی زر خوب، ناب.

مِحک: وسیل? تشخیص نیک از بد.

اعتبار: یعنی تشخیص

 ( 300) زر قلب و زر خالص بى‏محک تشخیص داده نمى‏شوند. ( 301) کسى را که خداى در وجودش محک قرار داده باشد هر یقینى را از شک تمیز مى‏دهد.() حضرت رسول (ص) فرمود «استفت قلبک و لو افتاک المفتون» خوب و بد هر چیز و هر کس را از قلب خود بپرس اگر چه مفتى‏ها هم فتوى داده باشند زیرا فتواى قلب تو صحیح‏تر است این فرمایش راجع بکسى است که این محک در وجودش گذاشته شده.( 302) بلى حس مخصوص لازم است که انسان با آن حس زنده است و خوب را از بد تمیز مى‏دهد در دهان شخص زنده و میانه دو دندانش اگر چیزى گیر کرده باشد قبل از بیرون آوردن او آرام نخواهد گرفت.( 303) در هزاران لقمه یک ریگ یا سنگ ریزه اگر پیدا شود حس زنده آن را درک مى‏کند .

مولانا می گوید: برای شناختن نیک از بد و خالص از ناخالص نیاز به محک داریم. در راه معرفت حق نیز مردان حق محک‏اند و ما را از گمراه شدن می‏رهانند، زیرا خداوند در جان او محکی برای تشخیص نیک از بد قرار داده است.

تفاوت انسانِ الهیِ راه دان و آشنا به حقایق با کسی که از این آشنایی بویی نبرده، مانند تفاوت زنده و مرده است که زنده اگر در هزاران لقمه‏ای که به دهان می‏گذارد خاشاکی باشد می‏فهمد، اما مرده هیچ چیز را حس نمی‏‏کند. انسانی که گرفتار زندگی مادی و نفسانی است برای احساس و ادراک حقایق، حسی ندارد.