بیان اینکه طالب، تسلیم هر کس نباید بشود و انتقاد از شیخان ریاکار.    

ابلیسِ آدم‌روی: یعنی کسی که باطن پاکی ندارد، اما در ظاهر عابد و زاهد و مردِ راه خداست. اینها شیادان فریب‌کاری هستند که همواره در پی آدمیانند تا فسونشان کنند. پس دست دادن به هر دستی سزاوار نیست.

دست به هر دستی دادن: یعنی باهرکسی نداسته وناشناخته دوستی وبیعت کرده.

سلیم: یعنی ساده دل، کسی که به سادگی گول می خورد، زود باور.

فسون خواندن: به معنی ورد خواندن وفریب دادن است.

شیر پشمین: مجسمه شیر که از بافتنى‏ها سازند و درونش از پشم پر کنند و مقصود مولانا پیران مدعى پشمینه پوش است .

گَد: یعنی گدایی کردن

بو مسیلم: مسیلمه‏ى کذاب است که از بنى حنیفه بود و ادعاى پیغمبرى کرد و میان وى و مسلمین جنگى سخت اتفاق افتاد و سرانجام کشته شد و آن فتنه فرو نشست، سال 11 هجرت.[1]

اُولوالالباب: اشاره است به آیاتى که در آنها تعبیر ( أُولُوا اَلْأَلْبابِ) آمده است از قبیل: « وَ ما یَذَّکَّرُ إِلاَّ أُولُوا اَلْأَلْبابِ»[2]. و مقصود از آن شهرت نیک است نه اینکه حضرت رسول را (ص) اولو الالباب گفته‏اند.

آن شراب حق: شرابی که حق به بنده می‏نوشاند همان معرفت حق است.

ختامش مشک ناب: یعنی شراب الهیمُهری از مُشک دارد و آثار بعدی آن بوی خوش و تأثیر نیکوست «یُسْقَوْنَ مِن رَّحِیقٍ مَّخْتُومٍ.خِتَامُهُ مِسْکٌ وَفِی ذَلِکَ فَلْیَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ»:آنها از شراب (طهور) زلال دست‏نخورده و سربسته‏اى سیراب مى‏شوند!مهرى که بر آن نهاده شده از مشک است؛ و در این نعمتهاى بهشتى راغبان باید بر یکدیگر پیشى گیرند!؛[3] این آیه دربارهْ نیکوکاران و مردان حق است که در بهشت از شراب مهر شده‏ای می‌نوشند که بوی نابش از مشک است.

باده: آب انگورى که اندکى بجوشانند و در ظرف کنند تا تخمیر شود.

 ( 317) از طرفى هم باید ملتفت بود که شیاطینى در عالم وجود دارند که بصورت آدم جلوه مى‏کنند بنا بر این نباید در مقابل هر کس تسلیم شد و دست در دست او گذاشت.( 318) همان طور که صیاد بانگ صفیر مرغ را تقلید کرده و بانگ او را بیرون مى‏آورد تا مرغ را فریب دهد.( 319) و مرغ صداى هم جنس خود را شنیده از هوا بزمین فرود آمده در عوض دیدن هم جنس خود گرفتار دام مى‏شود. ( 320) یک مرد پست هم سخنان درویشان را مى‏دزدد تا اشخاص ساده را فریب دهد.( 321) کار مردها گرمى و روشنى است و کار فرومایگان حیله و تزویر و بى‏شرمى. ( 322) آنها که پوست شیر بتن کرده بصورت شیر جلوه مى‏کنند براى گدائى کردن است همین‏ها هستند که مسیلمه کذاب را مى‏خواهند لقب احمد داده مردم را بفریبند. ( 322) ولى بالاخره بو مسیلم در عالم براى همیشه لقب کذاب گرفت و نام نامى محمد مصطفى (ص) به احترام باقى مانده باولوا الالباب ملقب گردید. ( 323) بلى شراب الهى است که الى الابد بوى مشگ از آن بمشام مى‏رسد در صورتى که باده عالم طبیعت خاتمه‏اش بوى بد و رنج خمار است.

مولانا می گوید: گمراهان برای سوء استفاده، ظاهری زاهدانه به خود می‏گیرند؛ همانند مسیلمهْ کذّاب که ادعای پیامبری نمود و لقب‌های پیامبر را بر خود می‏گذاشت. اما سرانجام نام او در تاریخ با صفت کذّاب همراه شد و نام پیامبر در شمار خردمندان و آگاهان (اولوالالباب) قرار گرفت.

شرابی که حق به بنده می‏نوشاند همان معرفت حق است، مُهری از مُشک دارد و آثار بعدی آن بوی خوش و تأثیر نیکوست به خلاف بادهْ انگوری که سر‌انجامش بوی بد دهان و رنج و کسالت است.

در مجموع محتوای این ابیات،اندرزى است براى طالب که بظاهر حال و دعوى شیخى و ارشاد و داشتن خانقاه و مسند فریفته نگردد و تسلیم هر مدعى نشود زیرا همیشه مردمى بوده‏اند که بر گزاف و بباطل و براى احراز ریاست، خود را بصورت اهل حقیقت آراسته و دعوى رهبرى و پیشوایى کرده و مردم ساده دل را بدام افکنده‏اند بخصوص در روزگار مولانا که درویشى رونق عظیم داشته و مایه‏ى رسیدن بمال و جاه دنیوى بوده است چنان که شیخ عطار نیز این مضمون را بدین صورت بیان مى‏کند[4]:

            بسى دجال مهدى روى هستند             که چون دجال از پندار مستند

            پى دجال جادو چند گیرى                   نه وقت آن که آخر پند گیرى‏

و نظیر آن از گفته‏ى مولانا:

            درین بازار طراران زاهد شکل بسیارند             فریبندت اگر چه اهل و با عقل متینى تو[5]