آثار خشم و شهوت،   

غرض: نشانه و هدف، آن چه براى آن، کارى انجام دهند، مقصد و مطلوب از عملى، قصد بد و نیت سوء.

هنر : یعنی شایستگی

چون غرض آمد هنر پوشیده شد:این سخن مولانا برگرفته از کلام افلاطون است که:« مَحَبّتُک الشَی‏ءَ سِترٌ بَینک و بینَ مَساوئهِ و بُغضَتُک لَهُ سِترٌ بینک و بینَ مَحاسِنِه».[1]. نظیر آن از گفته‏ى مولانا[2]:

            گرگى نمود یوسف در چشم حاسدان             پنهان شد آن که خوب و شکر لب برادرست‏

            چه پرده است حسد اى خدا میان دو یار        که دى چو جان بده‏اند این زمان چو گرگ عنود

            چو گرگى مى‏نمودى روى یوسف             چو آن پرده‏ى غرض مى‏گشت اظهار

   حقد جهودانه: یعنی کینه ای که مدتی دراز در دل بماند.

الامان: امان یعنی پناه بر خدا،ودرمواردی به کار می رود که گوینده می خواهد از وضعی بسیار نامساعد حرف بزند.                 

  ( 334) خشم و شهوت است که مرد را دو بین و احول مى‏سازد و روح را از استقامت بیرون آورده براه کج مى‏اندازد. ( 335) وقتى غرض بیاید هنر و خوبى پنهان مى‏گردد و همان غرض که از دل سرچشمه مى‏گیرد هزاران پرده بروى چشم مى‏کشد. ( 336) وقتى قاضى بدل خود وعده رشوه بدهد دیگر تمیز ظالم از مظلوم ممکنش نیست.( 337) الغرض شاه بر اثر تعصب جهودى بطورى احول و دو بین گردید که پناه مى‏بریم بخدا از این قبیل تعصبات.( 338) و بنام اینکه من طرفدار و حافظ دین موسى هستم صد هزاران مؤمن و مظلوم را بدیار عدم فرستاد.

مولانا می گوید: خشم و شهوت هر یک اگر از حد اعتدال خارج شوند ، مانع درست دیدن انسان می شوند وپایداری واستواری روح را نیز دگرگون می کنند. بهمین جهت کارهایى مى‏کند که بمیزان عقل درست در نمى‏آید و این امرى روشن است و در زندگانى عادى همه وقت دیده مى‏شود.

آموختن وزیر مکر، پادشاه را 

گبر: مطلق کافر، زردشتى. ولى در این بیت بمعنى اول است زیرا این وزیر یهودى بود نه زردشتى.

عشوه ده: مکار و فریب کار.

گره بر آب بستن: به کنایه، کارى ممتنع و سخت کردن.

 ( 339) شاه وزیرى داشت که در مکر و حیله سر آمد مکاران زمان خود بود از زمین نکاشته درو کرده و از آب خالص کره مى‏گرفت.

اعتقاد، امر باطنى است،

ترسایان: یعنی مسیحیان، پیروان حضرت عیسی.

پناه جان کردن: ظاهرا ترجمه‏ى تقیه کردن است و ممکن است که آن را بمعنى حفظ جان فرض کنیم.

دین ندارد بوى: یعنی دین امری است درونی وقلبی، مُشک عود نیست که از بوی آن بتوانی به وجود آن پی ببری.

هویدا دین :یعنی کسی که دینش همان است که می گوید ودین واقعی خود را پنهان نمی کند.       

  ( 340) بشاه گفت که مسیحیان دین خود را از شاه پنهان کرده و جان خود را در پناه این تدبیر حفظ مى‏کنند.

 ( 341) اینها را نکش اسرار اینها را بدست آور و از کشتنشان صرف نظر کن. کشتن اینها سودمند نیست دین که بو ندارد تا چون مشگ و عود از بوى آن بوجودش پى ببرى.( 342) دین یک سر نهانى است که در صد پرده پنهان شده ظاهرشان با تو است و باطنشان بر خلاف تو. ( 343) شاه گفت پس چاره چیست و علاج این مکر و تزویر را چگونه باید کرد؟( 344) چه باید کرد که هیچ عیسوى چه آنها که ظاهراً دعوى مى‏کنند و چه آنها که دین خود را پنهان مى‏کنند در جهان باقى نماند.