اللَّه الله: یعنی به خاطر خدا، خدارا دریاد داشته باش.

خیر کن: یعنی این کار نیک( بیرون آمدن از خلوت) را امروز بکن وبرای فردا مگذار.

مى‏دهد دل مر ترا: یعنی آیا دلت راضی می شود که این عاشقان بی تو بمانند .

بى‏حاصلان‏: یعنی زندگی آنها بی حاصل شود.

در خشکى چو ماهى مى‏تپند: یعنی بی تو، همه حیات وزندگی خود را از دست می دهند، تو مای? حیاتی، همانگونه که آب برای ماهی مای? حیات است.

( 565) ترا بخدا با ما جفا مکن و امروز را بفردا میفکن.( 566) آیا دلت قبول مى‏کند که این بى‏دلان دور از تو وجودشان بى‏ثمر و بى‏حاصل گردد.( 567) همه چون ماهى دور از تو در خاک مى‏طپند بیا و بند را از جلو جوى برداشته آب را رها کن.( 568) در زمان ما مانند تو کسى نیست تو را بخدا بفریاد مردم برس.

دفع گفتن وزیر مریدان را

سخرگان: جمع سخره در فارسى، سخره: کسى است که او را ریشخند و مسخره کنند،

سُخرگان گفت وگوی: یعنی کسانی که فریب خورده و مسخرهْ الفاظ و سخنان کسی باشند (ظاهرگرا). مرد راه‌یافته نیازی به این الفاظ و ظاهرگرایی ندارد و آن‌چه را باید دریابد با رابطهْ قلبی و معنوی در می‏یابد.

وعظ: ترساندن، و در عرف مردم به یادآورى ایام اللّه، کار آخرت و عذاب آن و امثال اینها اختصاص دارد.استادفروزانفر با استفاده از کلام مولانا می گوید: وعظ همچنان که از گفتار حاصل مى‏شود از تاثیر حالت نیز ممکن است روى دهد و آن کارگر تر مى‏افتد و خود، وجود و حضور پیر باید سالک را بعالم غیب کشاند و بگفتار حاجت نباشد و چنین حالتى دلیل مرید است بباطن پیر و شیخ خود و نیازمندى بسخن و شرح لفظى نمونه‏ى بیگانگى اوست از احوال و واردات قلبى مرشد از این رو وزیر مریدان را که از او موعظه و ارشاد بوسیله‏ى عبارت خواسته بودند ملامت مى‏کند که شما هنوز در کرانه و ساحل معنى که عبارت است باز مانده‏اید و وعظى از راه زبان و مناسب گوش مى‏جویید و مسخر و دست خوش الفاظاید و از اشارت و نظر در درون محروم هستید.

گوشِ حسّ و گوشِ سِرّ،

پنبه در گوش کردن: عملى است که براى دفع مزاحمت صوت و آسایش گوش از شنیدن انجام مى‏دهند.

حسّ دون:  یعنی حسی که میان انسان و جهانِ مادی رابطه برقرار می‏کند، چه شنوایی، چه بینایی و چه حواس دیگر.

پنبه آن گوش سِر، گوش سَر است : یعنی باید این گوشِ ظاهر را بست و قید دیدن ظاهر را از چشم برداشت. وقتی که این حس، (شنوایی) و اندیشهْ مربوط به این جهان از میان رفت، حواس باطنی به کار می‏افتد و انسان دوباره با پروردگار رابطه پیدا می‏کند و چون با نیروی پروردگار می‏بیند و می‏شنود، بینایی و شنوایی او نا‌محدود است.

 ( 570) گوش ظاهرى شما پنبه گوش باطن است تا این گوش کر نشود آن گوش کر خواهد بود.( 571) بگوش این حس پست که دارید پنبه گذارید و پرده حس ظاهرى را از جلو دیده‏گان خود بردارید.

مقیّد چگونه باید بمطلق باز گردد،

بی‌حس و بی‌گوش و بی‌فکرت شوید: تا خروج از حواس ظاهرى و نیز باطنى (که بحسب مثال نوع عالى آن را که فکرت است ذکر مى‏کند) بحصول نپیوندد، گوش باطن مستعد سماع خطاب حق نمى‏شود.

ارجعی: یعنی بازگشت واشاره دارد به کریمه:«یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ. ارْجِعِی إِلَى رَبِّکِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً.فَادْخُلِی فِی عِبَادِی. وَادْخُلِی جَنَّتِی» تو اى روح آرام‏یافته! به سوى پروردگارت بازگرد در حالى که هم تو از او خشنودى و هم او از تو خشنود است، پس در سلک بندگانم درآى، و در بهشتم وارد شو!.[1]      

به گفت‌و‌گوی بیداری دری: یعنی درگیر مسائل جهان مادی هستی.

تو ز گفتِ خواب، بویی کی بری : یعنی تا آدمى بیدار است بعالم مثال نمى‏پیوندد و آواز صور مثالى را نمى‏شنود.

( 571) حس و گوش و فکرت خود را کنار گذارید تا از طرف خداوند خطاب اِرْجِعِی إِلى‏ رَبِّکِ بشنوید. ( 569) مادامى که بگفتگو و خیال مشغولى کى از صحبتهاى عالم خواب استفاده مى‏کنى.

مولانا می گوید: رجوع بحق تعالى با بقاء انانیت و لوازم شخصیت ممکن نیست زیرا مقید تا از قید رها نشود بوجود مطلق اتصال نتواند یافت بدین مناسبت مى‏گوید که تا خروج از حواس ظاهرى و نیز باطنى (که بحسب مثال نوع عالى آن را که فکرت است ذکر مى‏کند) بحصول نپیوندد، گوش باطن مستعد شنیدن خطاب حق نمى‏شود زیرا کلام حق بهیچ کیفیتى متکیف نیست و گوش حس جز اصوات را که از نوع کیف است نمى‏شنود و فکرت نیز مشوب به جهل است از آن جهت که ترتیب مقدمات معلوم را براى وصول به مجهول، فکر مى‏نامند و با معرفت آمیخته بجهل و ظلمت نادانى، بجناب حق که علم و نور محض است پیوستگى امکان ندارد خاصه که حق تعالى در نظر صوفیه از آفتاب روشن تر است و مجهول نیست پس سالک باید گوش حس را ببندد و فکرت را که براى طلب مجهول است بى‏کار کند تا آماده‏ى شنیدن خطاب حق گردد آن گاه حالت خواب و بیدارى را مثال مى‏آورد که تا آدمى بیدار است بعالم مثال نمى‏پیوندد و آواز صور مثالى را نمى‏شنود در صورتى که مثال تجرد تام ندارد و حق تعالى مجرد من جمیع الجهات است.