جواب گفتن وزیر که : خلوت را نمی شکنم

حجت کوته کنید: یعنی جر وبحث نکنید. سخن را ادامه ندهید.         

ره کردن : راه دادن، راه باز کردن، پذیرفتن پند از دل وجان:

                قصه‏ى یوسف مصرى همه در چاه کنید             ترک خندان لب من آمد هین راه کنید

دیوان سنایى، ص 180

گر امینم: یعنی اگر مورد اعتماد شما هستم.

متهم نبود امین :این مصراع مبتنى است بر حدیث نبوى: لیس لک ان تتهم من قد ائتمنته. و نظیر آن روایت شده از حضرت جعفر بن محمد الصادق علیه السلام: لَیسَ لَکَ اَن تَأتَمِنَ مَن خانَکَ وَ لا تَتَّهمَ مَن اِئتَمَنتَ. و این حدیث و نظایر آن مبناى فتواى فقهاست در احکام امانات و ضمان ودیعه[1].

گر کمالم: یعنی اگر کامل هستم.

انکار چیست : یعنی این همه اصرار وابرام برای چیست.

  ( 595) وزیر گفت کمتر اجتماع کنید و پند مرا از دل و جان بپذیرید.( 596) من اگر بعقیده شما امین هستم امین را اگر به آسمان بگوید زمین است نباید متهم بدروغ نمود. ( 597) من اگر شخص کامل هستم انکار شخص کامل چه معنى دارد اگر نیستم این همه ابرام چیست و براى چه مزاحم من مى‏شوید. ( 598) من مشغول اعمال درونى بوده از خلوت بیرون نخواهم آمد.

اعتراض مریدان در خلوت وزیر

اغیار: یعنی بیگانه، غیر ِآشنا به مسائل.

( 599) مریدان گفتند سخنان ما جنبه انکار ندارد و گفته‏هاى ما مانند سخنان دیگران نیست.

توحید ناب

آه آه است: یعنی آه وناله جانسور.

از میان جان روان: یعنی آه در نیان جان ما همچون شعل? آتش، شعله وراست.

نه استیزد: یعنی از روی لجاجت نیست.

( 600) (اینجا باز مولوى مریدان وزیر را فراموش کرده منظور خود را مخاطب قرار داده مى‏گوید) در فراق تو اشک از دیده‏گان ما جارى و آه جان سوز در سینه ما شعله‏ور است.( 601) طفل با دایه خود در ستیز نیست او مى‏گرید بدون اینکه خوب را از بد تشخیص دهد.