حقایق ومعانی، تجزیه و تعدّد نمى‏پذیرد،

در معانی قسمت و اعداد نیست: حقایق و معانی الهی قابل تقسیم و تجزیه نیست تا اعداد و افراد داشته باشد. آن‌چه تعدّد و تقسیم می‏پذیرد، ماده است.

اتحاد: در لغت به معنای یکی بودن و یکسان بودن است. در زبان عرفا به این معنا است که همهْ موجودات با وجود حق‌تعالی موجودند و جلوه‏های ظهورِ یک حقیقت اند.

پای معنا گیر: یعنی معرفت به عالم معنا و حقیقت وجود غیب را درک ودر دستور کارخود قرارده.

صورت سرکش گدازان کن به رنج: یعنی به ریاضت وتحمل سختیهای سلوک، وابستگی های مادی وصورت سرکش را ذوب کن واز میان بردار.

وحدت: یعنی یکی بودن نه یکی شدن.

( 681) معانى قابل قسمت نبوده و قابل شمارش نیست و تجزیه و ترکیب بر نمى‏دارد.( 682) چون دانستى که یاران با هم متحدند معنى را از دست مده زیرا که صورت سرکش بوده .‏( 683) بهر قیمتى است او را بردار و کنار بگذار تا در زیر خرابه‏هاى آن گنج معنى را پیدا کنى .

نتیجه مثال‌های مطرح شده این‌ است که حقایق و معانی الهی قابل تقسیم و تجزیه نیست تا اعداد و افراد داشته باشد. آن‌چه تعدّد و تقسیم می‏پذیرد، ماده است و انسان تا هنگامی‏که اسیر زندگی مادی و فریبندگی‌های آن است نمی‏‏تواند به آن کمالی برسد که وحدت ذاتی را ادراک کند و خود نیز مشمول آن شود.

مولانا می گوید: انسان تا هنگامی‏که اسیر صورت و عالم ظاهر است این حقیقت واحد را نمی‏‏شناسد و تا این صورتِ سرکش را رام نکند و زندگی مادی از چشم او نیفتد، عالم معنا و حقیقت وجود غیب را درک نمی‏‏کند، به همین دلیل مولانا می‏گوید: اتحاد یار با یاران خوش است و توصیه می‏کند که پای معنا را بگیر و این صورت سرکش را با رنج و ریاضت ذوب کن و از میان بردار تا در زیر خاک گنج یابی.

درادامه مولانا می گوید: طریق رهایى از صورت نزد عرفا مجاهده و ریشه کن ساختن هوى و آرزوست نه ویرانى بدن بمعنى خود کشى و بى‏توجهى بحفظ بهداشت و صحت و استقامت اعضا براى آن که مانع انسان از اتحاد و یگانگى همین اغراض و آرزوهاى نفسانى است و بدین جهت کسانى که غرض کمتر بر آنها دست تسلط گشوده است از خلاف و نزاع دورتراند و آنها که شهوت و امیال نفسانى بر آنها مستولى است غالبا و باندک چیزى راه دشمنى و عناد مى‏سپرند پس اگر کسى بتواند اغراض را در خود بکشد آن چه مایه‏ى غیریت و دوگانگى است از وجود او نفى و طرد مى‏شود و بوحدت دست مى‏یابد و اگر ما بتوانیم که بر اثر مجاهدت و نفى اغراض، باطن خود را بزداییم و مهذب سازیم بنوع دیگر از وحدت نیز مى‏رسیم و آن وحدت و یگانگى اجزاى جهان و شهود حق در آنها و فناى آنها در وجود حق تعالى است که صوفیه آن را غایت معرفت و شهود مى‏شمارند.

عنایت حق سبب اکمال است،

 ‏

خود گدازد: اگرتو با ریاضت وتصفیهْ درون این صورت سرکش را ذوب نکنی و از میان برنداری ، حضرت حق تعالی از سر عنایت خود این کار را می‏کند وخود را به دل‌ها می‏نماید.

مولى: بنده و مملوک.

خرقه: پاره‏ى جامه، قطعه‏ى کهنه از نوع بافتنى و پوست، وصله و پینه، جامه‏ى پینه زده و وصله دار، جامه‏ى مخصوص صوفیان که از قطعه‏هاى مختلف و   رنگارنگ بافتنى یا پوست بهم مى‏دوخته‏اند، این جامه از سر پوشیده مى‏شده و مدخل آن از روى شانه و پیش بسته بوده است.

( 689) اگر تو صورت را کنار نگذارى عنایتهاى خداوندى آن را کنار خواهد زد. ( 690) او خویشتن را بدلها مى‏نمایاند و خرقه بى‏نوایان و درویشان را مى‏دوزد.

مولانا می گوید: اگرتو با ریاضت وتصفیهْ درون این صورت سرکش را ذوب نکنی و از میان برنداری ، حضرت حق تعالی از سر عنایت خود این کار را می‏کند وخود را به دل‌ها می‏نماید. خداوند آگهی به حقیقت را به او می‏بخشد و خرقهْ سلوک راه حق را بر قامت او می‏دوزد. در واقع سلوکِ راه حق، با کشش الهی تحقق می‏یابد، نه صرفاً با کوشش من و تو .ودریک جمله مولانا مى‏خواهد بگوید که اگر بسلوک و مجاهده صورت را نگدازیم از طریق جذب این مقصود حاصل خواهد شد.

واستاد فروزانفر نیز درشرح بیت دوم چنین می گوید: بیت دوم اگر چه متمم بیت اول است ولى مى‏تواند اشاره بمذهب تجلى نیز باشد که بحکم آن حق تعالى معشوق خویش است و باقتضاى معشوقیت جمال خویش را در جلوه مى‏آرد و ایجاد نیز در نتیجه‏ى همین تجلیات آغاز شده و بکمال مى‏رسد و این مقتضاى اسم (الظاهر) است. و مقصود از دوختن خرقه‏ى درویش آنست که حق این جدایى و تفرق را سرانجام به پیوستگى و اتصال بدل مى‏کند خواه در مرتبه‏ى کشف و شهود که عین سالک هنوز باقى است ولى رویت جدایى از میان بر مى‏خیزد و یا بحسب واقع در مرحله‏ى فناى کلى که عین سالک در نور حق مضمحل مى‏گردد و شاهد و شهود او در مشهود، نیست و محو مى‏شود.