آسمان غیب و اختران آن اسمان که جانهاى مردان خداست،

احتراق: قران ونزدیکی آفتاب با یکى از پنج ستارهْ مشهور(زحل، مشترى، مریخ، زهره، عطارد.) که خمسه‏ى متحیره گویند.[1]

معتبر: یعنی شناخته شده، ویا به معنی محل عبرت چراکه آسمان عظمتی عبرت انگیز دارد.

راسخان: یعنی آنها که به دنبال فهم و درکِ اسرارِ همه آیات قرآن در پرتو علم و دانش الهى اقتباس از قرآن است:«وَالرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا یَذَّکَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ»: راسخون مى‏گویند: «ما به همه آن ایمان آوردیم؛ همه از طرف پروردگارِ ماست.» و جز صاحبان عقل، متذکر نمى‏شوند (و این حقیقت را درک نمى‏کنند).[2] و آیه:«لَّکِنِ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَالْمُؤْمِنُونَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَیکَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِکَ وَالْمُقِیمِینَ الصَّلاَةَ وَالْمُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَالْمُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ أُوْلَئِکَ سَنُؤْتِیهِمْ أَجْرًا عَظِیمًا»:ولى راسخانِ در علم از آنها، و مؤمنان (از امّت اسلام،) به تمام آنچه بر تو نازل شده، و آنچه پیش از تو نازل گردیده، ایمان مى‏آورند. (همچنین) نمازگزاران و زکات‏دهندگان و ایمان‏آورندگان به خدا و روز قیامت، بزودى به همه آنان پاداش عظیمى خواهیم داد.[3]

نجوم : جمع نجم یعنی ستاره.

رجوم: جمع رجم به معنی سنگ پراندن است ودرکتب دینی رجم سنگ زدن برشیطان یاهر وجود شیطانی است وتعبیر دیگرش راندن ودور کردن کفر وشیطنت است. برگرفته از آیه‏ى شریفه:« وَ لَقَدْ زَیَّنَّا اَلسَّماءَ اَلدُّنْیا بِمَصابِیحَ وَ جَعَلْناها رُجُوماً لِلشَّیاطِینِ»:[4].

منقلب رو:به معنی رونده یی است که رفتن او همراه با تغییر حالات باشد ویکسان قدم بر ندارد. کژ رو، مجازا، روى در انحطاط دارنده.

( 758) برتر و بالاتر از این ستارگان اختران فروزانى هستند که نحوست در آنها راه نداشته احتراق و حضیض و وبال ندارند.( 759) آنها در آسمانهایى غیر از این آسمانهاى هفتگانه مشهور در حرکتند.( 760) آنها در تابش نور خداوندى مستغرق بوده مقارنه و مقابله ندارند. ( 761) هر کس که طالعش از آن اختران فروزان باشد خود او بدون هیچ عملى چون تیرهاى شهاب کفار را مى‏سوزاند. ( 762) خشم او خشم مریخى نبوده و از جنس خشم سایرین نیست او روى بجانب مبدأ دارد در عین اینکه غالب است خوى مغلوبان دارد و در عین استیلا فروتن و متواضع است.

پیامبران و واصلان به حق، ستارگانی هستند برتر، از سیارات هفت‌گانه‌ای که آنها را در سرنوشت مؤثر می‌دانیم (بر اساس اعتقاد قدما که ستارگان را در سرنوشت سعد و نحس انسان‌ها مؤثر می‌دانستند). واصلان حق مانند ستارگان آسمان، آسیب نمی‌پذیرند.و جانها شان در انوار الهى مستغرق‏اند و کافران را بنور خود مى‏سوزند و خشم ایشان براى خدا و در راه اجراى حق و عدالت است و از سر هواى نفس نیست و در آسمان‌های دیگر (غیر از هفت آسمانی که برای هفت سیاره می‌شناسیم) سیر می‌کنند.

انبیا و اولیا مغلوب تصرّف حق‏اند،

   غسق: تاریکى شدید.

اصبعین: تثنیه‏ى اصبع است بمعنى انگشت. این تعبیر برگرفته است از حدیث: اِنَّ قُلوبَ بنى آدم کُلُّها بینَ اِصبَعَینِ مِن اصابعِ الرحمن کَقلبٍ واحدٍ یُصَرِّفُه حیثُ یشاء.[5]

 ( 763) داراى نوریست که بر تاریکى غلبه کرده و بر خلاف ستارگان عادى از کسوف و تیرگى ایمن و در میان دو انگشت نور حق قرار گرفته است.

مولانا جان انبیا و اولیا را بنور تشبیه مى‏کند بلحاظ آن که مایه‏ى معرفت و هدایت اند و مردم در تاب آن نور، راه خدا را باز مى‏جویند و آن نورى است که تاریکى بر آن غلبه نمى‏کند و هرگز کاسته نمى‏گردد و ایمن است از کاست و تیرگى و غالب است بر ظلمت درون ولى این نور در عین غالبیت، مغلوب تصرف حق است و در خدا فانى است و هر چه مى‏کند باشارت حق مى‏کند، این نکته را از روى تشبیه بچیزى که میان دو انگشت قرار گیرد بیان فرموده است. شارحان مثنوى «اصبعین» را بصفات جلال و جمال تفسیر کرده‏اند و آن نیز بى‏مورد نیست.