ارزش دنیا و سرمایه این‌جهانی   

بد مُحالی: یعنی مهلت بدی طلبیدن، فرصت بدی خواستن.

بارد است: یعنی خنک و بی لطف است.

و‌ارد است: یعنی یعنی پذیرفتنی است، پسندیده است.

زندان حفره کرد: یعنی باید با ایجاد راه ازآن بگریزیم وخود را از زندان آزاد کنیم.

این جهان زندان: این کلام برگرفته است از مضمون حدیث: الدنیا سجن المؤمن و جنه الکافر.[1]

خود را وارهان: یعنی خود را آزاد ساز

 ( 984) کسى که دنیا طلبید مهلت بدى خواسته است که دنباله آن سختى و مشقت است و کسى که آخرت طلبید حال خوشى یافت که دائمى است.( 985) حیله‏هایى که در راه دنیا بکار مى‏رود سرد و بى‏مقدار بوده و تدبیر باید مصروف ترک دنیا گردد. ( 986) تدبیر آن است که زندان را سوراخ کرده روزنه‏اى بجهان آزاد باز کند تدبیرى که این روزنه را ببندد تدبیرى خنک و بى‏مورد است.( 987) این جهان زندان است و ما زندانى زندان را کنده سوراخ کن و خود را آزاد ساز.

مکر و تدبیر در راه زندگی مادی، خنک و بی‌لطف است اما اگر در راه بریدن از دنیا و پیوستن به آخرت و ادراک حقایق الهی باشد، پذیرفتنی و پسندیده است. دنیا زندان است و باید حفره‏ای در آن پدید آوریم و از آن بگریزیم نه آن که حفره‌ها را ببندیم و خود را بیشتر زندانی کنیم، چون این کار تدبیری خنک است. آری ای عزیز! درد حق است، زیرا مشیت الهی است، دوا هم حق است، زیرا توسل به اسباب‌ و کوشش در راه مقصود، سپاس‌گزاری انسان در برابر قدرتی است که حق به او داده است. آنها که منکر جهد و کوشش‏اند، در واقع برای نفی آن تلاش می‏کنند.

خلاصه چون در گفته‏ى بزرگان اشاراتى موجود است که موید ادعاى جبریان تواند شد مولانا آنها را توجیه مى‏کند که مقصود از مذمت مکر و حیله و چاره‏گرى، مصروف داشتن قوه‏ى عاقله و تدبیر در امور دنیا و کوشش و حرص آورى در جمع مال و هر چیزى است که انسان را از حقیقت و کمال انسانى و بالمآل از خدا بدور دارد و براى آن که باز هم تصور غلطى دست ندهد دنیا را در ابیات بعد تفسیر فرموده است،