(1197)موسیای، فرعون را تا رود نیل |
|
میکُشد با لشکر و جمعی ثقیل |
(1198)پشهای نمرود را با نیم پر |
|
میشکافد بیمُحابا درز سر |
(1199)حال آن کو قول دشمن را شنود |
|
بین جزای آن که شد یار حسود |
(1200)حال فرعونی که هامان را شنود |
|
حال نمرودی که شیطان را شنود |
(1201)دشمن ار چه دوستانه گویدت |
|
دام دان،گرچه زدانه گویدت |
(1202)گر تورا قندی دهد،آن زهر دان |
|
گر به تو لطفی کند، آن قهر دان |
(1203) چون قضا آید نبینى غیر پوست |
|
دشمنان را باز نشناسى ز دوست |
موسیای، فرعون را تا رود نیل: اشاره یی است به داستان گذشتن موسى و یاران اواز دریا و غرقه شدن فرعون و فرعونیان.
جمع ثقیل: لشکر گران و انبوه.
پشهای نمرود را:اشاره به قص? نمرود پادشاه بابل است که مطابق روایات ابراهیم پیامبر را به آتش افگند وبه خدا اعلان جنگ داد، پروردگار پشه ها را به جنگ او فرستاد، نمرود پس از مدتی جنگ از عهد? پشه ها برنیامد وبه محفظه یی مسی پناه برد که فقط سوراخی برای نفس کشیدن او داشت، ازهمان سوراخ پشه یی به درون محفظه رفت واز بینی نمرود وارد مغز او شد ومغز سرش را به تدریج خورد، نمرود دستور داد تا با نواختن بوق پشه راساعتی ازخوردن مغز او بازدارند.، این هم اثر نکرد، سرانجام برای آرام کردن پشه یا کشتن او با تازیانه وگرز برسر نمرود کوفتند وازضربت گرزها نمرود درگذشت.[1]
بی مُحابا: یعنی بی ملاحظه وبدون ترس.
مُحابا: به معنی دوستی نشان دادن ، وبه سود کسی قضاوت ناحق کردن ،نیز آمده است.
درز سر: یعنی فرق سر یا حد فاصل استخوان های جمجمه.
هامان: وزیر فرعون بود.
چون قضا آید نبینى غیر پوست:برگرفته است از مضمون حدیث: انَّ اللَّهَ إِذا اَرادَ اِنفاذَ اَمرٍ سَلَبَ کُلَّ ذِى لُبٍّ لبَُّهُ[2].
( 1197) بلى یک فرد بنام موسى فرعون پادشاه مصر را با تمام لشکریانش بطرف رود نیل مىکشد. ( 1198) پشه حقیرى مغز و سر نمرود را مىشکافد.( 1199) بلى حال کسى که نصیحت دشمن را بشنود و حال کسى که حسد بر وى غلبه کند همین است.( 1200) فرعونى که بسخنان هامان عمل کند و نمرودى که شیطان را ستایش نماید حالش همین است.( 1201) دشمن اگر چه دوستانه سخن گوید و نصیحت کند بدان که سخنانش جز دام نیست.( 1202) اگر قند بتو دهد زهرش بدان و اگر لطف و مهربانى کند قهرش تلقى کن.( 1203) بلى وقتى قضا بیاید جز ظاهر چیزى نخواهى دید و دشمن را از دوست تمیز نخواهى داد.
محمدرضا افضلی تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد .... |