خواب نزد عرفا ،

پیرى رو نمود :از نگاه عرفا وصوفیه پیر همواره دستگیر سالک بوده واز لوازم هدایت سالک شمرده می شود ومولانا نیز به این نکته توجه می دهد که راه حق بدون دستگیری وهدایت پیر برسالک گشوده نمی شود.

سحر مطلق: سحرى کارگر و موثر بدون هیچ شرطى و قیدى، مجازا، کارى غریب و فوق عادت:

            گر ساقیم حاضر بُدى و ز باده‏ى او خوردمى           در شرح چشم جادوش صد سحر مطلق کردمى‏[1]

در مزاجش:مزاج معنای رایج آن عبارت است از ترکیب اعتدالی عناصر وطبایع چهارگانه(حرارات، رطوبت، برودت، یبوست)اما دراین بیت،حالت روحانی است که درمرد الهی در نتیجهْ اتصاف به اوصاف الهی پدید می آید وعرفا آن را به مظهریت اسماء وصفات تعبیر می کنند.وبه همین دلیل است که قدرت حق را در آن مزاج می توان دید.

( 62) و امواج، آن شاه را با حال گریه بعالم خواب راحت و خوشى فرو برد و در میان خواب پیرى را دید. ( 63) که باو گفت اى پادشاه مژده باد که حاجتت بر آورده شده، مرد غریبى فردا نزد تو خواهد آمد و بدان که او از طرف ما است.( 64) او حکیم حاذقى است و گفته‏هاى او را باور کن چون شخص امینى است.( 65) و در معالجه کنیزک قدرت او را تماشا کن و در کار او قدرت خداوندى را بنگر.

مسئله خواب در نزد اهل طریقت، کلید و حلال مشکلات است و در داستانهاى صوفیان بسیار مى‏خوانیم که وقتى گرفتار مشکلى در امر دین یا دنیا شده‏اند راه حل و رهایى را در خواب یا واقعه جُسته و یافته‏اند [2] و یا پس از دعا و تضرع خوابى دیده‏اند و راه چاره را بدست آورده‏اند زیرا خواب نزد عرفا یکى از طرق کشف است که بسبب اتصال روح بعالم غیب حاصل مى‏گردد .وظهور پیر در خواب هم بدان سبب است که او در طریقت جنبه‏ى راهنمایى دارد و دستگیر سالک است در انواع گرفتاریهاى مادى و معنوى و این هر دو اصل در بیت مذکور مورد نظر مولانا بوده است.