محبّت دنیا خرد را تباه می کند و دل را از شنیدن حکمت باز می دارد و کیفری دردناک می آورد . [امام علی علیه السلام]
عرشیات
حکایت نخجیران وشیر(50)
شنبه 92 مهر 6 , ساعت 10:20 صبح  

 

 (1250) نزد موسى نام چوبش بد عصا            

 

نزد خالق بود نامش اژدها

(1251) بد عمر را نام اینجا بت پرست            

 

لیک مومن بود نامش در أَ لَسْتُ

(1252) آن که بد نزدیک ما نامش منى            

 

پیش حق این نقش بُد که با منى‏

(1253) صورتى بود این منى اندر عدم            

 

پیش حق موجود نه بیش و نه کم‏

(1254) حاصل آن آمد حقیقت نام ما           

 

پیش حضرت کان بود انجام ما

(1255) مرد را بر عاقبت نامى نهد           

 

نی بر آن کاو عاریت، نامى نهد

نزد خالق بود نامش اژدها: ناظر است به آیه‏ى شریفه‏ى:« وَ ما تِلْکَ بِیَمِینِکَ یا مُوسى‏، قالَ هِیَ عَصایَ أَتَوَکَّؤُا عَلَیْها وَ أَهُشُّ بِها عَلى‏ غَنَمِی وَ لِیَ فِیها مَآرِبُ أُخْرى‏، قالَ أَلْقِها یا مُوسى‏، فَأَلْقاها فَإِذا هِیَ حَیَّةٌ تَسْعى‏»[1].

   بُد عمر: عمر بن خطاب خلیفه‏ى دوم در آغاز بت پرست و از دشمنان سر سخت اسلام بود ولى عاقبت مسلمان شد و در تقویت اسلام بسیار کوشید.

منی:منى انسان ماده‏اى قذر و پلید است.

 پیش حق این نقش بُد که با منى‏:یعنی همین ماده پلشت و پلید، صورت انسانى مى‏گیرد و نبى یا ولى مى‏شود و از معیت قیومى بحکم « وَ هُوَ مَعَکُمْ »[2] و یا معیت قربت و وصلت بحکم « لى مع اللَّه وقت...»[3]. برخوردار مى‏گردد.

پیش حق موجود نه بیش و نه کم‏: منظور این است که چون ممکن است تصور شود که کمال انسانى و یا نبوت و ولایت از امورى است که پس از آفرینش و تطورات مختلف بر منى عارض مى‏گردد و علم حق بجزئیات و یا جزئیاتى که در معرض تغیر و تبدل است مورد اختلاف واقع شده است، در جواب مى‏گوید که عین ثابت منى در علم حق با جمیع شئون و اطوار و استعدادهاى خود وجود داشت و علم حق بدانها محیط بود و آن چه در عالم خارج بر آن، عارض مى‏شود ظهور علم حق تعالى است و هیچ امرى بیرون از علم خدا بر منى عارض نمى‏شود.

عاریت:حالت یا صفت یا نامی است که تغیّر وتبدّل می پذیرد وهنوز به آخرین فعلیت خود نرسیده است، ومنظور سخن این است که نام حقیقى ما همان حقیقتى است که در نزد خداوند است و عاقبت آن خواهیم بود، نامى که ببنا گذارى و عاریه سرما نهاده‏اند نام حقیقى نیست نام مرد از روى عاقبتش معین خواهد شد.

 

( 1250) چوب حضرت موسى نزد خودش عصا نام داشت ولى نام او نزد خداوند اژدها بود. ( 1251) نام عمر در عالم ظاهر بت پرست بود ولى از روز الست جان او مؤمن نام گرفته بود. ( 1252) آن که در نزد ما منى نامیده مى‏شد پیش حق صورت و نقش منیت یک نفر آدم بود.( 1253) این منیت در عالم نیستى صورتى بود که در پیش حق عیناً بى‏کم و کاست وجود داشت. ( 1254) الغرض نام حقیقى ما همان حقیقتى است که در نزد خداوند است و عاقبت آن خواهیم بود.( 1255) نامى که ببنا گذارى و عاریه سرما نهاده‏اند نام حقیقى نیست نام مرد از روى عاقبتش معین خواهد شد.

استاد فروزانفر در شرح سخن مولانا پیرامون« الاسماء» می گوید:« مولانا این آیه را بدین صورت توجیه مى‏کند که اسم حقیقى هر چیز آنست که مناسب فعلیت اخیر و شخصیت واقعى او باشد و خدا این دانش را به آدم آموخت تا سرانجام و پایان کار هر چیز و هر کس را بشناسد و بداند و مطابق آن، شخصیت وى را تمیز دهد و نامى یا صفتى براى او تعیین کند که چون بر وفق آخرین فعلیت و صورت نفسانیش تعیین شده بود هرگز تغییر و تبدیل نمى‏یافت، این مساله مبتنى بر آنست که صوفیه مى‏گویند اشیا از آغاز تکوّن و آفرینش در معرض تغیر و تبدل واقع‏اند و انسان بحسب قلب و قالب پیوسته تحول مى‏پذیرد و اطوار و شئون مختلف بر قلب او عارض مى‏گردد و این تحول تا وقت مرگ مستمر است و صورت هر چیز و از جمله انسان، فعلیت اخیرى است که قلب و یا نفس وى بدان متحقق مى‏شود و حشر او نیز بر همان صورت خواهد بود و بدین جهت مى‏گویند که کار بعاقبت و خاتمت باز بسته است».[4]



[1]   - طه، آیه‏ى 17، 18، 19، 20

[2]   - الحدید، آیه‏ى 4

[3]   - احادیث مثنوى، ص 39

[4]   - براى اطلاع از عقیده‏ى مفسرین، رجوع شود به: تفسیر ابو الفتوح، ج 1، ص 84، تفسیر امام فخر رازى، ج 1، ص 391، بیان السعادة، طبع ایران، ج 1، ص 42.


نوشته شده توسط محمدرضا افضلی | نظرات دیگران [ نظر] 
درباره وبلاگ

عرشیات

محمدرضا افضلی
تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد ....
اوقات شرعی
فهرست اصلی
بازدید امروز: 128 بازدید
بازدید دیروز: 162 بازدید
بازدید کل: 1395472 بازدید

شناسنامه
صفحه نخست
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
فهرست موضوعی یادداشت ها
دین . عرفان . مثنوی .
نوشته های پیشین

اردیبهشت 92
خرداد 92
تیر 92
مرداد 92
شهریور 92
مهر 92
آبان 92
آذر 92
دی 92
بهمن 92
اسفند 92
فروردین 93
اردیبهشت 93
خرداد 93
تیر 93
مرداد 93
شهریور 93
مهر 93
آبان 93
آذر 93
دی 93
بهمن 93
اسفند 93
فروردین 94
اردیبهشت 94
خرداد 94
تیر 94
مرداد 94
شهریور 94
مهر 94
آبان 94
آذر 94
دی 94
بهمن 94
اسفند 94
فروردین 95
اردیبهشت 95
خرداد 95
تیر 95
مرداد 95
شهریور 95
لوگوی وبلاگ من

عرشیات
لینک دوستان من

معماری نوین
اشتراک در خبرنامه

 
لیست کل یادداشت های این وبلاگ

شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(222)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(221)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(220)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(219)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(218)
[عناوین آرشیوشده]