ما: لفظ «ما» در زبان عربی هم به صورت «اثبات» به کار گرفته می شود نظیر « ما » موصول ،یعنی (آن چیز که) و یا به صورت نکره‏ى موصوفه ، یعنی(چیزى که) ویا به نحو استفهام به معنی (چه چیز) که همگی مفید اثبات است، در جمله‏ى مبتدا و خبر . وهم به صورت « نفی » بمعنى (نه) مى‏آید.

منم بی‌ذات و نفی: یعنی اگر اشاره به « ما» کردم، برای اثبات خود نبود، آن را ما نفی بگیرید زیرا که ما خود را در راه حق فنا کرده ایم.

کسى: به معنی حیثیت و تشخص اجتماعى، آن چه مناط تحقق و امتیاز فردى از افراد نوع است، شخصیت مطابق اصطلاح علم النفس. مقابل: ناکسى.

            یا رب کسى نفس بصد درد بسوز             کاین ناکس بى‏وفا وفاى تو نداشت‏

مختار نامه‏ى عطار،

ناکسی: یعنی فنا کردن خود در راه حق.

دریافتن: پیوستن و وصل کردن.

جمله شاهان، بنده بنده خودند: منظور این است، وجود بندگان و زیر دستان به پادشاهی معنا می‌دهد‌.

جمله معشوقان ‌شکار عاشقان: یعنیمعشوق هم به وجود عاشق می‌تواند جلوه کند.

 ( 1744) کلمه ما در لغت چه معنى دارد؟ معنى او اثبات نفى است من اثبات نبوده و ذاتاً منفى هستم بلکه عین نفیم.( 1745) من شخصیت را در بى‏شخصیتى یافته‏ام. ( 1746) آرى شاهان غلام شهوت خود و مردم شیفته تن بى‏جان خود هستند( 1747) همه شاهان اسیر پستى خویش و همه مردم شیفته مستى خودند..( 1748) صیاد قبل از آن که احیاناً مرغى را شکار کند خود شکار مرغان شده است.( 1749) دلبرها دلشان اسیر بى‏دلان بوده و معشوقان شکار عاشقان هستند.

مولانا درین ابیات از نیستى و فناى خود سخن مى‏گوید براى آن که فنا نزد مولانا پیش آهنگ بقاست . از این رو در بیت دوم گفته است که شخصیت در فقدان شخصیت است، دلیلش هم اینست که انسان تا فعلیت موجود را رها نکند وصول او به فعلیت بالاتر محال است و در تصور نمى‏آید چنان که فى المثل آب، تا فعلیت آبى را رها نکند بفعلیت بخارى متحقق نمى‏گردد، صور نفسانى و احوال قلبى نیز در این حکم با فعلیت خارجى مشابه و شریک‏اند و بنا بر این تا جان و دل حالتى را که یافته‏اند رها نکنند بحالت والاتر تحقق نمى‏یابند و سالک تا با صفات بشرى همراه است به صفات خدایى پیوند نمى‏گیرد و تا تعین باقى است بصفت اطلاق موصوف نمى‏شود. او می گوید: اگر اشاره به «ما» کردم، اثبات خود نبود، بلکه باید آن را «ما» نفی بگیرید، زیرا ما خود را در راه حق فناء کرده‌ایم و اگر انسان بخواهد در پیش‌گاه حق، کسی باشد باید خود را فنا کند و «نا کسی» همین فنا کردن خود است. مولانا می‌گوید: وجود بندگان و زیر دستان به پادشاهی معنا می‌دهد‌. اگر کسی مست و کشته و مرده تو نباشد، محبوب بودن تحقق پیدا نمی‌کند. معشوق هم به وجود عاشق می‌تواند جلوه کند، چون و اگر تشنگی نباشد ارزش آب را کسی نمی‌داند.