سوز و گداز غذای عاشقان ،

پاره  کرده‏ى :یعنی آسیب دیده، کسی که دچار تفرقهْ خاطر است.

بها: به معنی قیمت است در این جا ممکن است به معنی روشنی نیز باشد.

( 1756) مى‏پرسى زیر دریا بهتر است یا روى آن تیرى که از طرف او رها شود دل کش‏تر است یا سپرش.( 1757) اى دل تو اگر شادى و طرب را از رنج و بلا تمیز دهى گرفتار وسوسه هستى.( 1758) اگر مى‏بینى که مراد و مقصدت در ذائقه تو شیرین است بى‏جهت نیست بلکه اراده دل بر همین بوده. ( 1759) و گر نه هر ستاره او خونبهاى صد هلال بوده و اگر خون عالمى بریزد بر وى حلال است.( 1760) ما عوض و خونبهاى خود را یافته و بمیدان جان‏بازى شتافتیم.

مولانا می گوید: اگر تو فرق شادی وبلا را تشخیص بدهی عاشق نیستی، ووسوسه و دو دلی تو را دچار تفرقهْ خاطر کرده است . برای آن که رنج وبلای عشق هم گوارا است: برآوردن خواست های نفس مزهْ شکر دارد اما بر نیاوردن آن هم مراد معشوق است وتو باید آن را با رغبت بیشتری بپذیری. توجه مختصری از حق ، بیش از لذّت هاو شادی های بزرگ ارزش دارد، واگر او همهْ عالم را فدای خود کند یا توبرای او همهْ را فدا کنی، حلال است وصواب است.مولانا می گوید: ما جان را فدا می کنیم ودر برابر معرفت حق را به عنوان خون بها می گیریم.

واقعیت این است که در عشق، اندک اندک، خوشیها و حالات نفسانى به لذات و احوال روحانى بدل مى‏شود، نخستین، کم فروغ و زود گذر است و ماه نو را ماند که آمیخته بتاریکى است و اندک فروغى دارد و تا نه بس دیر فرو مى‏نشیند، دومین، بستاره ماند که تابناک و تابش آن همیشگى است. همچنین این حالات، بتعاقب بر دل مى‏گذرد تا آن که وجود عاشق بتمام و کمال تبدیل مى‏یابد و هستى ننگین وى، رنگ هستى والایى که موهبت عشق است بخود مى‏گیرد پس عشق، وجود عاشق را در هم مى‏شکند و از نو وجودى جاودان مى‏سازد تا آن مغلوب هوى از بند مى‏رهد و بکمال آزادگى مى‏رسد. مقصود مولانا از خون ریختن و خونبها یافتن، این نکته است. شارحان مثنوى، ستاره را عبارت از بلا و یا تجلى جلالى و هلال را عبارت از هستى عاشق و یا خود او گرفته‏اند.

این ابیات، ممکن است که ناظر باشد بحدیث ذیل: من عشقنى عشقته و من عشقته قتلته و من قتلته فانا دیته. (هر که بر من عاشق شود من نیز بر او عشق مى‏ورزم و هر که من عاشق او شوم مى‏کشمش و هر که را بکشم خونبهایش منم.)[1] که در طرائق الحقائق، با اختلافى در عبارت بعنوان حدیث قدسى ذکر شده است.

احمد غزالى در کتاب سوانح عشق پیرامون این موضوع که عاشق در سیر تکاملی سلوک به مقامی می رسد که وصال وفراق برای او یکی بود،چنین می گوید: و چون عاشق از تلوین برهد «وصال و فراق، او را یکى بود و از علل و عوارض برخاسته بود. اینجا بود که او [را] اهلیت خلعت عشق آید.»[2]