مستی عاشقانه

چشمهْ مشرقت: کنایه ازآفتاب عالم‌تاب است.

بهانه دادی: برانگیختی وعاشق خود کردی.

با خیال و وهم نبود هوش ما: یعنی حالات‌ عاشقان حق، از غم و شادی، مراد و نامرادی، سود و زیان یا نتیجهْ تخیّلات و اوهام نیست.

جور و احسان، رنج و شادی، حادث است: یعنی ما انسان‌های مادی، از جور، غمگین و از احسان، شادمان می‌شویم. اینها همه حادث و ناپایدارند و تنها پروردگار، ماندنی و ابدی است.

حقشان وارث است: اشاره‌ای هم به آیهْ شریفه سوره حجر دارد که خدای متعال می‌فرماید:« وَإنَّا لَنَحْنُ نُحْیِی وَنُمِیتُ وَنَحْنُ الْوَارِثُونَ»: ماییم که زنده مى‏کنیم و مى‏میرانیم؛ و ماییم وارث (همه جهان)!.[1]

 ( 1809) اى کسى که همیشه صبح تو را مثل چشمه مشرق جوشان و خروشان دیده است.( 1810) اى آن که لب شکرین تو را بها و قیمتى نمى‏توان معین کرد چه بهانه را بدست شیدا و شیفته خود مى‏دهى.( 1811) اى کسى که جهان کهنه را جان نو بوده و از تن بى‏جان و دل فغان مى‏شنوى.( 1812) براى خدا صحبت گل را رها کرده شرح حال بلبل را بگو که از گل جدا شده.( 1813) جوشش ما از غم و شادى نبوده و هوش ما بسته وهم و خیال نیست.( 1814) حالت ما حال دیگرى است که کمیاب و نادر است این سخن را انکار نکن که خدا بهر چیز توانا است.( 1815) تو از حالات بشرى قیاس نکن در وادى جور و احسان منزل منما.( 1816) جور و احسان غم و شادى همگى حادثند هر حادث مى‏میرد و وارثش حق است.

مولانا می گوید: حالات‌ عاشقان حق، از غم و شادی، مراد و نامرادی، سود و زیان یا نتیجهْ تخیّلات و اوهام نیست، بلکه حالتی نادر و توصیف ناشدنی است. اگر کسی به قدرت حق ایمان دارد، نباید منکر چنین حالتی باشد. ما انسان‌های مادی، از جور، غمگین و از احسان، شادمان می‌شویم. اینها همه حادث و ناپایدارند و تنها پروردگار، ماندنی و ابدی است.