انبیا و اولیاء خلق را زندگى مى‏بخشند،

معنى قیامت و اینکه ظهور مردان حق قیامتى دیگر است،

کون و فساد: یعنی بودن و نبودن یا وجود و عدم.

پوسیده در کون و فساد: یعنی اسیر زندگی مادی و گرفتار اندیشه بودن و نبودن.

جان باقی: روحی است که با حق پیوند یافته و به بقای حق جاویدان است.

زآن نغمه‏ها: یعنی نغمه‏های اندرون اولیا.

دخمه ها: در اصطلاح عرف یعنی گورستان زردشتیان است اما مولانا آن را به معنی مطلق گورستان یا گور به کار برده است.

زنده کردن کار آواز خداست: این آواز، ز آوازها جداست و بانگ حق است که حیات بخش است، اشاره دارد به آی?:« یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا اِسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْیِیکُمْ» (اى گروه مومنان خدا را اجابت کنید و نیز رسول را آن گاه که شما را بدان چه زندگى بخش است دعوت مى‏کند.) [1] مفسرین، این حیات را به ایمان و اسلام و قرآن و جهاد و هر چه حق و صواب باشد توجیه کرده‏اند، صوفیان مى‏گویند مقصود تصفیه‏ى قلب است از هر نیتى که معلول است و اخلاص حقیقى در آن ملاحظه نشده است، بعضى نیز آن را عبارت از زندگى بحق و یا ولایت شمرده‏اند، ابو القاسم قشیرى مى‏گوید در مورد عابدان، زنده شدن به طاعت و نسبت به عالمان، حیات است بدلایل ربوبیت و در حق مومنان و موحدان، نور موافقت و فروغ توحید است، تفسیر مولانا ازین همه روشن تر و دل انگیز تر است.[2]

( 1937) اى که همه در عالم کون و فساد مانده و پوسیده شده و جان باقى شما نه رشد نموده نه زیاد شده است.( 1938) اگر شمه‏اى از آن نغمه‏ها براى تو حکایت کنم جانها از دخمه خود سر بیرون خواهند آورد.( 1939) گوش خود را نزدیک بیار که آن نغمه‏ها دور از تو نیستند ولى من اجازه گفتن ندارم.( 1940) بدانید که اولیاء حق اسرافیل زمانند و از اثر دم ایشان مرده‏ها زنده شده و نمو مى‏کنند.( 1941) و بر اثر آواز حیات بخش آنان جانهایى که در گور تن مدفون شده و مرده‏اند گور را شکافته و با کفن بر مى‏خیزند.( 1942) و مى‏گویند این آواز چیست؟ این با آوازهاى دیگر فرق داشت آرى زنده کردن از هر آوازى بر نمى‏آید آواز خدا هست که زنده مى‏کند.( 1943) مى‏گویند ما مردیم و تمام شدیم و بانگ حق آمد همگى زنده شده برخاستیم

معنای کلی ابیات این است که نغمه درونی و معنوی اولیای حق، به مریدان و افراد ناآگاه می‏گوید: از درون لای نفی و از زندگی مادی و پایبند شهوت به در آیید تا جان شما به حق بپیوندد و مانند درخت برویید و بارور شوید.

مولانا می‏گوید اگر مختصری از نغمه‏های اندرون اولیا را بگویم، جان‌ها از گور تن بیرون می‏زنند و مشتاق شنیدن آن می‏شوند؛ یعنی زندگی تن و علایق مادی را رها می‏کنند. اگر می‏خواهی آن نغمه‏ها را بشنوی لازم نیست که من بگویم، ولی تو گوش را نزدیک کن و آن را به دست آور. به‌راستی کسانی که روحشان از پرتو معرفت حق روشن نیست مانند مردگان‏اند و اولیا نیز مانند اسرافیل، چنین مردگانی را زنده می‏کنند. این آواز، همان نغمه‏های درون اولیاست که جان رها شده از گور تن می‏گوید: این آواز، ز آوازها جداست و بانگ حق است.