تن خار راه جانست، ضعف و قوّت بشر،

لون: رنگ، مجازا، نوع، شکل، جنس، جمع، الوان

لقمان: حکیمى نامور که بنا بروایات اسلامى، از خاندان ابراهیم و یا خواهر زاده یا پسر خاله‏ى ایوب بوده و بگفته‏ى بعضى بنده‏اى از حبشه و یا نوبه و سیاه چرده بود و درودگرى یا درزیگرى مى‏کرده است، بموجب همین روایات، او در عصر داود مى‏زیسته و مردى حکیم بوده است. مجموعه‏ى حکمتهاى لقمان را در صحیفه‏اى نوشته بودند و عربان آن را مى‏شناختند و سویده بن الصامت از معاصران حضرت رسول اکرم (ص) آن را در دست داشت، این مجموعه را «مجله لقمان» مى‏خواندند، قرآن کریم نیز لقمان را به صفت حکمت یاد مى‏کند و سوره‏ى (31) بنام اوست.

  «حکمت لقمان» در زبان پارسى مثلى است که در نظم و نثر توان یافت، مولانا این کلمه را بمعنى مجازى آن (حکیم، خردمند) بکار برده است.[1]

خار خار:یعنی اشتغال ذهن به چیزی خارج از منظور

سایه خار:یعنی آثار وعلائم گرفتاری سالک که از طریق آن پیر بتواند مشکل او را حل کند واو را به شنیدن حقایق دلگرم سازد. محتوای این تمثیل ، دشواری ادراک امراض روحانى و معالجه‏ى آنهاست،

 خار و خرما: مجازا، رنج و راحت، الم و لذت.

نان کور: ناسپاس و کافر نعمت، حریص به افراط.

 ( 1971) این نعمت دیروز طور دیگرى بدست مى‏آمد و چند لقمه‏اى بیرون آمد در بسته شد.( 1972) اکنون لقمه در گرو روح است اکنون دیگر نوبت روح است اى کسى که لقمه مى‏طلبى.( 1973) به هواى لقمه و از اشتیاق او خار از پاى روح بیرون آورم‏.( 1974) در پاى او خار است و نشانه‏اى هم از او پیدا نیست و از حرصى که دارید آن را تمیز نمى‏دهید.( 1975) آن را که خرما پنداشته و طالب آن هستى خار همان است و تو از بس پست و نابینایى آن را نمى‏بینى.

وقتی مولانا می‌بیند که گوش‌های مریدان آگاه نیز آماده شنیدن نیست، می‌گوید: «لقمه چندی» خورده‌اید و همین حرص باعث شده است که مانع ادراک حقایق شود وحقیقت را در خود تمییز ندهید. لذا آن‌چه به کام تو شیرین و برای تو راحت است، می‌تواند مانع وصول به حق باشد؛ حرص نان، تو را کور کرده و قادر به دیدن حقایق نیستی. به راستی چرا باید روحِ انسان دل آگاه که جانش جلوه‌گاه جمال حق است، گرفتار مسائل مادی و حرص و آز دنیا باشد و از ادراک حقایق باز ماند؟