نالیدن ستون حنّانه، چون برای پیغامبرصلّی الله علیه وسلّم،

منبر ساختند، که جماعت انبوه شد، گفتند: ما روی مبارک تو

را به هنگام وعظ نمی بینیم، وشنیدن رسول وصحابه آن ناله را،

وسؤال وجوابِ مصطفی صلّی الله علیه وسلّم، با ستونِ صریح

سخن گفتن جمادات،

استن حنانه: ساقه‏ى درخت خرما و یا سدر بوده است که حضرت رسول اکرم (صم) بهنگام خطبه خواندن بر آن تکیه مى‏فرمود و پس از آن که منبر رسول (صم) را ساختند، آن ساقه‏ى درخت مطابق روایات اسلامى، ناله بر آورد،

حنانه: ناله گر. نالان

صریح: یعنی خالص وآشکار.

ارباب عقول: یعنی عاقلان، آدم های عاقل.

‌از من تاختی: یعنی به سرعت از من دور شدی.

شرقی و غربی زتو میوه چنند: یعنی آیا میل دارى که نخلى شده از شرق و غرب بیایند و از میوه تو بهره‏مند گردند؟

یوم دین: روز جزا، روز قیامت.

( 2124) ستون حنانه مثل موجودات حساس و عاقل از هجران حضرت رسول ناله مى‏کرد.( 2125) پیغمبر خدا ستون را مخاطب قرار داده فرمودند براى چه مى‏نالى و چه مى‏خواهى؟ عرض کرد جان من از فراق شما خون شده است‏.( 2126) مسند و محل نشستن تو من بودم اکنون از من صرف نظر کرده بر فراز منبر قرار مى‏گیرى.( 2127) حضرت فرمود اى درخت نیکویى که بخت با باطن تو یار گشته. آیا میل دارى که نخلى شده از شرق و غرب بیایند و از میوه تو بهره‏مند گردند؟ ( 2128) یا مى‏خواهى در جهان دیگر سرو بلندى باشى که تا ابد تر و تازه و باقى بمانى.( 2129) عرض کرد یا رسول اللَّه من آن را مى‏خواهم که بقاى او همیشگى است اکنون تو اى خواننده این حکایت که در عالم غفلتى این جواب را بشنو و از چوبى کمتر مباش.( 2130) آن ستون را حضرت در خاک مدفون ساختند تا روز قیامت مثل مردمان محشور شود.

ستون حنّانه مطابق روایات، یکی از ستون‌های مسجد‌النّبیّ و از چوب خرما یا سدر بوده است که پیامبر(ص) بر آن تکیه می‏داد و سخن می‏گفت. هم اکنون نیز مکان آن مشخص است. هنگامی‏که حضرت برفراز منبر رفت، ستون به فریاد آمد و از فراق او گله کرد. مولانا این حکایت را به عنوان شاهدی برای سخنان خود در ابیات پیش آورده است که‌ چوب و سنگ هم با حقیقت آفرینش رابطه‏ای دارند و از آن سخن می‏گویند. طبق این حدیث، ستون نالان جز پیوستن به حق و آخرت هیچ امتیازی را نپذیرفت.