[ و روایت شده است که امام علیه السلام کمتر به منبر مى‏نشست که پیش از خطبه نگوید : ] مردم از خدا بترسید که هیچ انسانى بیهوده آفریده نگردیده تا به بازى پردازد ، و او را وا ننهاده‏اند تا خود را سرگرم بى‏فایدت سازد ، و دنیایى که خود را در دیده او زیبا داشته جایگزین آخرتى نشود که آن را زشت انگاشته ، و فریفته‏اى که از دنیا به بالاترین مقصود نایل گردیده چون کسى نیست که از آخرت به کمترین نصیب رسیده . [نهج البلاغه]
عرشیات
داستان پیرچنگی(46)
چهارشنبه 92 دی 11 , ساعت 10:35 صبح  

  ( 2248)گر بریزد برگ‌های این چنار

 

برگ بی‌برگی‌اش بخشد کردگار

( 2249)گر نماند از جود در دست تو مال

 

کی کند فضل الهت پای مال؟

( 2250)هر که کارد، گردد انبارش تهی

 

لیکش اندر مزرعه باشد بهی

( 2251)و آن که انبار ماند و صرفه کرد

 

اشپش و موش حوادث پاک خورد

( 2252)این جهان نفی است، در اثبات جو

 

صورتت صفر است، در معنی‌ات جو

( 2253)جان شور تلخ پیش تیغ بر
( 2254) ور نمى‏دانى شدن زین آستان            

 

جان چون دریای شیرین را بخر
بارى از من گوش کن این داستان‏

برگ: یعنی وسیله.

بی‌برگی: یعنی آسودگی از اندیشه سبب‌ها و وسیله‌های این جهانی و یا وارستگی و آزادی.

برگ بی‌برگیش: منظور این است که هر کسی اسباب و وسایل و تعلقات مادی را رها کند، پروردگار به او بی‌نیازی و قدرت می‌دهد تا بدون اسباب مادی به مراد برسد.مولانا این تعبیر را از حکیم سنائی وام گرفته است که:

برگ بی برگی نداری، لاف درویشی مزن

 

رخ چو عیاران میارا، جان چونامردان مکن

در انبار ماند: یعنی در انبار نهاد

صرفه کردن: یعنی صرفه جویی کردن.

اشپش: یعنی شپشه یا حشرهْ ریز سیاهی که غلات را از درون می خورد.

صفر: تهى و خالى، در علم حساب، نقطه یا دائره‏ى کوچکى است که نشانه‏ى خالى بودن محل است از عددی که در آن مرتبه باید قرار گیرد، صفر پیش از رقم هیچ است و بحساب در نمى‏آید.

جان شور تلخ: بکنایت، جانى که آلوده هوى و هوس است و پرورش راست و درست نیافته است. مقابل: «جان چون دریاى شیرین» که مقصود جان وارسته و تربیت یافته و فرهیخته است. مناسب است با مضمون این دو بیت:

            مرگ اگر مرد است آید پیش من             تا کشم خوش در کنارش تنگ تنگ‏

            من ازو جانى برم و بى‏رنگ و بو             او ز من دلقى ستاند رنگ رنگ‏

دیوان، ب 14035 ببعد

( 2248) اگر در نتیجه انفاق دست تنگى بشخص سخى رو آورد و چون درخت چنارى گردد که برگش ریخته باشد خداى تعالى برگ بى‏برگى باو عنایت فرموده از تمول معنوى بهره‏مند خواهد شد.( 2249) اگر بر اثر جود و بخشش مال در دست تو نماند ممکن نیست که فضل خداوندى و را پاى مال کند.( 2250) هر کس تخم بکارد البته انبارش خالى مى‏شود ولى در عوض مزرعه او با رونق خواهد بود.( 2251) کسى که براى صرفه‏جوئى تخم را در انبار نگه داشت موش و شپش و حوادث دیگر محتویات انبار را از میان مى‏برند. ( 2252) این جهان نفى است و فانى برو در پى جستجوى اثبات و عالم باقى باش صورت تو بمنزله صفر است برو و عالم معنى را جستجو کن‏( 2253) این جان شور و تلخ را جلو تیغ برده قربانى کن و در عوض آن جان را که چون دریاى شیرین است خریدارى نما.( 2254) اگر نمى‏توانى از این آستان بروى پس بارى این حکایت را گوش کن.

مولانا می گوید: در مقابل این جهان که «نفی» است، آن جهان «اثبات» است و وجود ثابت و حقیقی دارد؛ چون این جهان نفی است پس صورت و حیات مادی نیز صفر است و ناچیز. جان انسان تا هنگامی که بسته این جهان مادی است، شور و تلخ است، اما چون از این جهان دل کند و به معرفت حق آشنا شد مانند دریای آب شیرین می‌باشد که به سوی اقیانوس حق در جریان است و با آن پیوستگی و آمیختگی دارد.


نوشته شده توسط محمدرضا افضلی | نظرات دیگران [ نظر] 
درباره وبلاگ

عرشیات

محمدرضا افضلی
تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد ....
اوقات شرعی
فهرست اصلی
بازدید امروز: 340 بازدید
بازدید دیروز: 514 بازدید
بازدید کل: 1401966 بازدید

شناسنامه
صفحه نخست
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
فهرست موضوعی یادداشت ها
دین . عرفان . مثنوی .
نوشته های پیشین

اردیبهشت 92
خرداد 92
تیر 92
مرداد 92
شهریور 92
مهر 92
آبان 92
آذر 92
دی 92
بهمن 92
اسفند 92
فروردین 93
اردیبهشت 93
خرداد 93
تیر 93
مرداد 93
شهریور 93
مهر 93
آبان 93
آذر 93
دی 93
بهمن 93
اسفند 93
فروردین 94
اردیبهشت 94
خرداد 94
تیر 94
مرداد 94
شهریور 94
مهر 94
آبان 94
آذر 94
دی 94
بهمن 94
اسفند 94
فروردین 95
اردیبهشت 95
خرداد 95
تیر 95
مرداد 95
شهریور 95
لوگوی وبلاگ من

عرشیات
لینک دوستان من

معماری نوین
اشتراک در خبرنامه

 
لیست کل یادداشت های این وبلاگ

شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(222)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(221)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(220)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(219)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(218)
[عناوین آرشیوشده]