برگ: یعنی وسیله.

بی‌برگی: یعنی آسودگی از اندیشه سبب‌ها و وسیله‌های این جهانی و یا وارستگی و آزادی.

برگ بی‌برگیش: منظور این است که هر کسی اسباب و وسایل و تعلقات مادی را رها کند، پروردگار به او بی‌نیازی و قدرت می‌دهد تا بدون اسباب مادی به مراد برسد.مولانا این تعبیر را از حکیم سنائی وام گرفته است که:

در انبار ماند: یعنی در انبار نهاد

صرفه کردن: یعنی صرفه جویی کردن.

اشپش: یعنی شپشه یا حشرهْ ریز سیاهی که غلات را از درون می خورد.

صفر: تهى و خالى، در علم حساب، نقطه یا دائره‏ى کوچکى است که نشانه‏ى خالى بودن محل است از عددی که در آن مرتبه باید قرار گیرد، صفر پیش از رقم هیچ است و بحساب در نمى‏آید.

جان شور تلخ: بکنایت، جانى که آلوده هوى و هوس است و پرورش راست و درست نیافته است. مقابل: «جان چون دریاى شیرین» که مقصود جان وارسته و تربیت یافته و فرهیخته است. مناسب است با مضمون این دو بیت:

            مرگ اگر مرد است آید پیش من             تا کشم خوش در کنارش تنگ تنگ‏

            من ازو جانى برم و بى‏رنگ و بو             او ز من دلقى ستاند رنگ رنگ‏

دیوان، ب 14035 ببعد

( 2248) اگر در نتیجه انفاق دست تنگى بشخص سخى رو آورد و چون درخت چنارى گردد که برگش ریخته باشد خداى تعالى برگ بى‏برگى باو عنایت فرموده از تمول معنوى بهره‏مند خواهد شد.( 2249) اگر بر اثر جود و بخشش مال در دست تو نماند ممکن نیست که فضل خداوندى و را پاى مال کند.( 2250) هر کس تخم بکارد البته انبارش خالى مى‏شود ولى در عوض مزرعه او با رونق خواهد بود.( 2251) کسى که براى صرفه‏جوئى تخم را در انبار نگه داشت موش و شپش و حوادث دیگر محتویات انبار را از میان مى‏برند. ( 2252) این جهان نفى است و فانى برو در پى جستجوى اثبات و عالم باقى باش صورت تو بمنزله صفر است برو و عالم معنى را جستجو کن‏( 2253) این جان شور و تلخ را جلو تیغ برده قربانى کن و در عوض آن جان را که چون دریاى شیرین است خریدارى نما.( 2254) اگر نمى‏توانى از این آستان بروى پس بارى این حکایت را گوش کن.

مولانا می گوید: در مقابل این جهان که «نفی» است، آن جهان «اثبات» است و وجود ثابت و حقیقی دارد؛ چون این جهان نفی است پس صورت و حیات مادی نیز صفر است و ناچیز. جان انسان تا هنگامی که بسته این جهان مادی است، شور و تلخ است، اما چون از این جهان دل کند و به معرفت حق آشنا شد مانند دریای آب شیرین می‌باشد که به سوی اقیانوس حق در جریان است و با آن پیوستگی و آمیختگی دارد.