زیورهای دنیا، خردهای ناتوان را تباه می سازد . [امام علی علیه السلام]
عرشیات
قصه اعرابی درویش و زنش(9)
سه شنبه 92 دی 24 , ساعت 8:59 صبح  

حرص پیران و سخاى جوانان،

زن و مرد باید هم خو و کفو یکدیگر باشند،

(2315)شب گذشت و صبح آمد ای تمَر

 

چند گیری این فسانه زر زسَر

  (2316)تو جوان بودی و قانع‌تر بدی

 

زر طلب گشتی، خود اول زر بدی

  (2317)زر بدی پر میوه، چون کاسد شدی

 

وقت میوه پختنت فاسد شدی

  (2318)میوه‌ات باید که شیرین‌تر شود

 

چون رسن تابان نه واپس‌تر رود

  (2319)جفت مایی، جفت باید هم صفت

 

تا بر آید کارها بامصلحت

  (2320)جفت باید بر مثال هم‌دگر

 

در دو جفت کفش و موزه در نگر

  (2321)گر یکی کفش از دو، تنگ آید به پا

 

هر دو جفتش کار ناید مر تو را

  (2322)جفت در، یک خرد و آن دیگر بزرگ

 

جفت شیر بیشه دیدی هیچ گرگ

  (2323)راست ناید بر شتر جفت جوال

 

آن یکی خالی و این پُر مال مال

  (2324)من روم سوی قناعت دل قوی

 

تو چرا سوی شناعت می‏روی

  (2325)مرد قانع از سر اخلاص و سوز

 

زین نسق می‏گفت با زن تا به روز

تمر: ظاهرا مخفف تیمور است با حرکتى در (م) ما بین ضمه و فتحه، مولانا اعلام و اسامى اشخاص را گاه بصورت تکیه کلام و بدون اراده‏ى شخصى بخصوص استعمال مى‏کند، و ازین قبیل است لفظ «بو الحسن» و «بو العلا» که در مثنوى و دیوان کبیر بارها بکار رفته و مقصود از آن شخص مخصوص نبوده است.

فسانهْ زر: اشاره به شکایت زن عرب از فقر وناداری است.

کاسد: یعنی بی رونق.

رسن تاب: کسى است که ریسمان را تاب مى‏دهد، وقتى مى‏خواهند ریسمان را تاب دهند یک تن غرغره‏ى نخ را در مشت مى‏گیرد و دیگرى سر نخ را باز مى‏کند و عقب مى‏رود تا تمام نخ از غرغره باز شود سپس آن را مى‏تابد، این عمل را مثلى براى سیر قهقرایى گرفته‏اند.

راست ناید: یعنی راست نمی ایستد، نمی ماند.

مال مال: یعنی مالامال، پر، انباشته.

نَسَق: یعنی روش وشیوه، به این ترتیب، این طور.

شناعت: عیب کسى را به روى او آوردن و نکوهیدن، سرزنش کردن

شب دنیا سپری می‏شود و بامداد آخرت و رهایی فرا می‏رسد، تا کی فسانهْ زر و زیور و شکایت از ناداری؟ آن‌گاه که جوان و پر طراوت بودی حریص نبودی و قناعت داشتی، تو خود زر بودی اما اکنون اسیر زر شدی. تو به جای این‌که سیر کمالی داشته باشی، سیر قهقرایی داری. ما جفتِ هم هستیم و باید با هم‌فکری و با برنامه‌ریزی و مشورت، امور این جهانی را ـ با توجه به مصلحت ـ پیش ببریم. تک‌روی ما را به سر منزل مقصود نمی‏‏رساند. من که با دلی استوار از قناعت استقبال می‏کنم، تو چرا به سوی نکوهش و عیب‌جویی می‏روی؟

محتوای سخن مولانا در این ابیات این است که : توافق اخلاقى در زناشویى امرى مهم است، فقها (کفائت) را شرطى نیکو در ازدواج شمرده‏اند، کفائت آنست که زن و مرد از یک طبقه و از لحاظ خانواده و ثروت کفو و نظیر یکدیگر باشند، چنین مرد و زنى مقدمات و محیط تربیت آنها اغلب بهم نزدیک است، مثل هم فکر مى‏کنند، آرزوها و مقاصد مشترک دارند، بر یکدیگر بچشم حقارت نمى‏نگرند، این یکى برترى مقام و ثروت خاندان خود را برخ آن دیگرى نمى‏کشد و بالطبع یا هیچ اختلافى در سلیقه ندارند یا اختلافشان اندک است. بدین سبب جفت یعنى زن یا مرد باید که هم صفت و هم خو باشد تا اختلاف و دوگانگى در میان نیاید و زندگى آنها خوش و شیرین شود، مولانا این نکته را با مثالى از کفش و موزه و دو لنگه‏ى در و بار، روشن مى‏سازد که هر گاه ناهمتا و نابرابر باشند، موزه و کفش، پا را آزار مى‏دهد و راه رفتن با زحمت و رنج صورت مى‏گیرد و در خانه استوار بسته نمى‏شود و بار بمنزل نمى‏رسد چنان که با وجود ناهمتایى و دوگانگى زن و مرد، زندگانى به تلخى مى‏گذرد و سرانجام ممکن است بجدایى و طلاق کشد.


نوشته شده توسط محمدرضا افضلی | نظرات دیگران [ نظر] 
درباره وبلاگ

عرشیات

محمدرضا افضلی
تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد ....
اوقات شرعی
فهرست اصلی
بازدید امروز: 244 بازدید
بازدید دیروز: 514 بازدید
بازدید کل: 1401870 بازدید

شناسنامه
صفحه نخست
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
فهرست موضوعی یادداشت ها
دین . عرفان . مثنوی .
نوشته های پیشین

اردیبهشت 92
خرداد 92
تیر 92
مرداد 92
شهریور 92
مهر 92
آبان 92
آذر 92
دی 92
بهمن 92
اسفند 92
فروردین 93
اردیبهشت 93
خرداد 93
تیر 93
مرداد 93
شهریور 93
مهر 93
آبان 93
آذر 93
دی 93
بهمن 93
اسفند 93
فروردین 94
اردیبهشت 94
خرداد 94
تیر 94
مرداد 94
شهریور 94
مهر 94
آبان 94
آذر 94
دی 94
بهمن 94
اسفند 94
فروردین 95
اردیبهشت 95
خرداد 95
تیر 95
مرداد 95
شهریور 95
لوگوی وبلاگ من

عرشیات
لینک دوستان من

معماری نوین
اشتراک در خبرنامه

 
لیست کل یادداشت های این وبلاگ

شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(222)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(221)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(220)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(219)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(218)
[عناوین آرشیوشده]