دل سوزى مردان خدا مشروط بقرابت و محبّت نیست،

تفت: گرمى و حرارت. در بعضی از نسخ به جای« تفت» « نفت» آمده است به معنی درخشیدن، شعله.

بس نماند از دورشان‏: زمان چندانی به سپری شدن عصرشان نمانده.

بس که کردید از جفا بر جاى من: اشاره دارد به کریم?:« یا قوم ِلقَد اَبلَغتُکم رسالةَ ربّی وَنَصَتُ لکم وَلکن لاتُحبُّونَ النّاصحینَ»: ای مردم! من رسالت پروردگار خود را به شما رساندم واندرزتان دادم اما شما خیر خواهان را دوست ندارید.         

شیر تازه: شیرى که بتازگى از پستان دوشیده باشند، مجازا معنى و مضمون بکر. سخن تازه، پند تازه

شیر و شهد، شهد و شیر: به کنایه، دو چیز موافق،ضد: آب و روغن. نیز نکته‏هاى لطیف ،سخنان موافق طبع

زهرستان: معدن زهر، یعنی خودتان مایهْ عذاب وتلخی روزگار بودید.ترکیبى است از نوع گلستان، سروستان، بى‏دستان. مولانا این ترکیب را با توسع تمام بکار مى‏برد، از قبیل: غیبستان، عیبستان، یوسفستان.

ریش سر: زخم سر، مقصود کچلى است براى آن که موى سر کسى را که کچل مى‏شد مى‏کندند.

حرون: ستور سرکش.

مبین: آشکار و واضح، روشنگر و مقصود قرآن مبین است، بعضى فعل نهى خوانده‏اند از دیدن. و آن غلط است.

کیف آسى: برگرفته است از آیه‏ى شریفه:« فَکَیْفَ آسى‏ عَلى‏ قَوْمٍ کافِرِینَ» (پس چگونه اندوه خورم بر قومى از کافران.)[1]

مجموعهْ این ابیات و جملات اگرچه از قول شعیب پیمبر است ولى پیمبران در نظر مولانا یک حقیقت‏اند که در کالبدهاى متعدد ظاهر مى‏شوند بدین جهت مى‏گوید: کژ مخوان. کافر و ظالم یک جنس‏اند. و الکافرون هم الظالمون. این ابیات تفسیر گونه‏اى است از آیه‏ى کریمه: «فَتَوَلَّى عَنْهُمْ وَ قالَ یا قَوْمِ لَقَدْ أَبْلَغْتُکُمْ رِسالَةَ رَبِّی وَ نَصَحْتُ لَکُمْ وَ لکِنْ لا تُحِبُّونَ اَلنَّاصِحِینَ» (صالح روى از ایشان بر تافت و گفت اى قوم هر آینه پیام خداى خود را بشما رسانیدم و بر شما دل سوز بودم و پندتان دادم ولى شما پند آموزان را دوست نمى‏دارید.)[2]

«چون قوم وى هلاک شدند. وى با جمعى مومنان بر آن هلاک شدگان زمانى نوحه کردند پس لبیک زدند و بخانه‏ى خداى رفتند.» [3]