مردم دنیا همچون سوارانند که در خوابند و آنان را مى‏رانند . [نهج البلاغه]
عرشیات
قصه درویش وزنش(50)
چهارشنبه 92 اسفند 7 , ساعت 4:49 عصر  

اعمال ریاکارانه مانند شاهد دروغ گوى است،

(2641) شاهدت گه راست باشد گه دروغ             

 

مست گاهى از مى و گاهى ز دوغ‏

(2642) دوغ خورده مستیى پیدا کند                   

 

هاى و هوى و سر گرانیها کند

(2643) آن مُرایى در صیام و در صلاست            

 

تا گمان آید که او مست وَلاست‏

(2644) حاصل افعال برونى دیگر است                 

 

تا نشان باشد بر آن چه مضمر است‏

(2645)یا رب آن تمییز ده ما را به خواست          

 

تا شناسیم آن نشان کژ ز راست‏

مُرایی: یعنی ریا کار

صلا: مخفف صلاة بمعنى نماز است.

ولا: دوستى حق.

به خواست: یعنی به مشیت الهی.

یا رب آن تمییز ده ما را: اشاره دارد به حدیث نبوی: اللَّهم ارنا الاشیاء کما هى. (خدایا اشیا را چنان که هست بما بنماى.)[1] نظیر آن از قول عیسى (ع)« ارنى الاشیاء کما خلقتها.»[2]

 ( 2641) همان طور که یکى از شراب واقعاً مست شده و دیگرى دوغ خورده و خود را مست نشان مى‏دهد شاهد هم گاهى راستگو و گاهى دروغ‏گو است.( 2642) همان طور که کسى دوغ خورده بدروغ مستى آغاز کرده هاى هو و بد مستى مى‏کند.( 2643) شخص ریاکار هم در نماز و روزه مى‏کوشد که چیزى از ظاهر آن فوت نشود تا گمان کنند که او مست محبت خدایى است در صورتى که مستغرق دریاى ریا است.( 2644) بالجمله افعال ظاهرى شاهد و دلیل اسرار باطنى است دلیل گاهى درست و گاهى نادرست است.( 2645) بار الها بما تمیزى عطا فرما تا نشان و دلیل کج را از دلیل راست تمیز دهیم.

در این ابیات مولانا به این نکته اشاره می کند که اعمال انسان گاهى از اخلاص و صدق نهان سر مى‏زند و گاهى منشا آن ریا و نفاق است، انسان بواسطه‏ى هوش و زیرکى فطرى میان این دو به خوبی فرق می گذارد و در کارهاى خویش نیز این تفاوت را از نظر دور نمى‏دارد بدین گونه که هر چه را بسود خود مى‏بیند اظهار و آن را که بزیان خویش مى‏انگارد کتمان مى‏کند ، بى‏ایمان است ولى در روزه و نماز و سائر طاعات با مومنان هم داستان مى‏گردد، از این روی است که غالب مردم به ظاهر کار فریب مى‏خورند، و دچار سر گردانى می شوند، برای رهایی از چنین سرگردانی است که مولانا ازپروردگار درخواست قدرت تمییزصادقان از ریاکاران را دارد.



[1]   - کشف المحجوب، طبع لنین گراد، ص 231، 526، احادیث مثنوى ، ص 45،

[2]   - نوادر الاصول، ص 276.


نوشته شده توسط محمدرضا افضلی | نظرات دیگران [ نظر] 
درباره وبلاگ

عرشیات

محمدرضا افضلی
تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد ....
اوقات شرعی
فهرست اصلی
بازدید امروز: 114 بازدید
بازدید دیروز: 678 بازدید
بازدید کل: 1401226 بازدید

شناسنامه
صفحه نخست
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
فهرست موضوعی یادداشت ها
دین . عرفان . مثنوی .
نوشته های پیشین

اردیبهشت 92
خرداد 92
تیر 92
مرداد 92
شهریور 92
مهر 92
آبان 92
آذر 92
دی 92
بهمن 92
اسفند 92
فروردین 93
اردیبهشت 93
خرداد 93
تیر 93
مرداد 93
شهریور 93
مهر 93
آبان 93
آذر 93
دی 93
بهمن 93
اسفند 93
فروردین 94
اردیبهشت 94
خرداد 94
تیر 94
مرداد 94
شهریور 94
مهر 94
آبان 94
آذر 94
دی 94
بهمن 94
اسفند 94
فروردین 95
اردیبهشت 95
خرداد 95
تیر 95
مرداد 95
شهریور 95
لوگوی وبلاگ من

عرشیات
لینک دوستان من

معماری نوین
اشتراک در خبرنامه

 
لیست کل یادداشت های این وبلاگ

شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(222)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(221)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(220)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(219)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(218)
[عناوین آرشیوشده]