بحث در اسباب وصول، وصول بحق محتاج اسباب نیست،

هرکسی به انداز? قابلیت خود باید در راه حق گام بردارد.

قل تعالوا: برگرفته است از آیه‏ى شریفه: قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ  (بگو اى پیمبر بسوى من آیید که بر شما خوانم آن چه را که پروردگارتان بر شما حرام کرده است.) [1]

شرم اشکنی: یعنی شرمنده نشدن.

شب پران : یعنی خُفّاشان، منظور سخن در این بیت این است که هرکسی به انداز? قابلیت خود باید در راه حق گام بردارد.

روزشان جولان وخوش حالت بدی:یعنی خفاش که در نورخورشید نابینا می‏شود، ناچار شب به پرواز می‏آید، اما اگر عنایت حق به خفاش، نظر و ابزار دیدن خورشید را عطا کند، در روز هم پرواز خواهد کرد.

کار در بی‏آلتی و پستی است: یعنی وقتی تو از ابزار و اسبابِ کار، حرف می‏زنی نشانهْ توجه به زندگی مادی و خویشتن است

پروردگار به پیامبر می‏فرماید: بگو بیایید تا به شما بگویم آن‌چه را که پروردگارتان حرام کرده است. مولانا با توجه به قسمت اول آیه «قل تعالوا» می‏گوید: این کلام خدا اشاره و نشانی است که بندهْ گناه‌کاری که در راه حق کاری نکرده، باز هم به سوی خدا برود و شرمنده باشد. مولانا می‏گوید: هرکسی به اندازهْ قابلیت خود باید در راه حق گام بردارد. خفاش که در نورخورشید نابینا می‏شود، ناچار شب به پرواز می‏آید، اما اگر عنایت حق به خفاش، نظر و ابزار دیدن خورشید را عطا کند، در روز هم پرواز خواهد کرد. زن در جواب می‏گوید: به کرم و بزرگواری خلیفه بیندیش. هر چیزی که بر حسب ظاهر، سبب و ابزاری نداشته باشد، خود عین سبب و ابزار می‏گردد. وقتی تو از ابزار و اسبابِ کار، حرف می‏زنی نشانهْ توجه به زندگی مادی و خویشتن است. توفیق در راه حق نصیب کسانی است که به اسباب این جهانی نمی‏‏اندیشند و خویشتن را به حساب نمی‏‏آورند.

مولانا در ابیات پیشین گفته بود که رسیدن به مقام وصل و راه یافتن به حضور معشوق از دو راه میسر است یکى مناسبت و نسبت چنان که میان عاشق و معشوق و خویشاوندان است که وسیلتى است نفسانى و یا طبیعى و بواسطه‏ى آن، دو کس بیک دیگر منجذب مى‏شوند و اگر آن نباشد راه دوم که چاره جویى و خدمت وتوسل به ابزار سیر وسلوک است تا بوسیله‏ى آن محبت میان طالب و مطلوب و خادم و مخدوم بحصول پیوندد، بنا بر آن که هر حادثى اعم از درونى و خارجى محتاج است بمقدمات و اسبابى که بدون آنها هرگز در وجود نمى‏آید اکنون مى‏گوید راه دیگر اینست که طالب را بخوانند و طلب کنند، راهى که به اسباب و آلات محتاج نیست و کرم محض و بى‏علت است، دعوتى است که شرم طالب بى‏وسیلت را مى‏شکند تا بى‏سببى و حیلتى بسوى مطلوب دو اسبه مى‏تازد و این همانست که از آیه‏ى شریفه مستفاد مى‏گردد. مى‏توان گفت که چاره جویى نمودار سلوک و دعوت نمونه‏ى جذب است در طریق تصوف. نتیجه اینست که اعرابى فقدان نسبت و حیلت و دعوت را عذرى براى درنگ خود در بادیه و نارفتن ببغداد شمرده است.