پیش آمدن نقیبان و دربانان خلیفه از بهر اِکرام اعرابی، وپذیرفتن هدیهْ اورا

نقیب: به معنای کار گزار قوم، حاجب بارگاه شاهان بوده که عموماً نظم دیدارها و برنامه‏های بارگاه را نیز بر عهده داشته است، مأمور تشریفات در اصطلاح صوفیان هم، یکی از طبقات مردان حق را می‏گویند که در این‌جا این معنا مورد نظر نیست.

نقبا: سیصد تن‏اند از اولیاء الهى متحقق به اسم باطن و مشرف بر باطن مردم. [1]

گلاب لطف بر جیبش زدند:گلاب بر صورت و جامهْ میهمان زدن از سنت‏های میهمان‌نوازی بوده و در اجتماعات مذهبی نیز این کار را مستحب می‏دانسته‏اند و هنوز رایج است.

بی‌مقال یعنی بی‏سخن و بدون گفت‌وگو.

وجه‌العرب : یعنی فرد سرشناس. این خطاب نوعی حرمت به میهمان است. وجه العرب، تعبیرى است که در شعر سنایى نیز آمده است:

            احسنت یا بدر الدجى لبیک یا وجه العرب             اى روى تو خاقان روز وى موى تو سلطان شب‏

دیوان سنایى، ص 63

چو‌نی از رنج و تعب: یعنی با زحمتِ راه و سفر چگونه‌ای‌؟ خسته نباشی.

زر جعفرى: «طلاى خالص منسوب بجعفر نامى که کیمیاگر بوده است و بعضى گویند پیش از جعفر برمکى زر قلب سکه مى‏کردند، چون او وزیر شد حکم فرمود طلا را خالص کردند و سکه زدند و بدو منسوب شد.»[2]

() اکنون سوى قصه اعرابى باز گشته و راز عجیب آن را بیان مى‏کنم‏. ( 2785) مرد عرب چون از بادیه بدر دار الخلافة رسید.( 2786) نقیبان خلیفه پیش آمده با او ملاطفت و مهربانى آغاز کردند.( 2787) بدون اینکه او سخنى بگوید حاجت او را دریافتند و آنها مأمور بودند که پیش از سؤال حاجت هر حاجتمندى را بر آورند.( 2788) باو گفتند اى اعرابى محترم از کجا مى‏آیى و از خستگى راه حالت چون است.( 2789) گفت بلى من محترمم اگر احترام بمن ببخشید و بى‏احترامم اگر مرا عقب زده و اعتنا نکنید.( 2790) اى کسانى که در چهره شما نشان بزرگى آشکارا دیده مى‏شود و شکوه و جلوه شما چون زر خالص درخشان است.( 2791) اى کسانى که یک دیدار شما ارزش دیدارها دارد دینارها نثار دیده شما باد.

مرد عرب گفت: اگر توجهی به من بکنید، وجه‌العرب خواهم شد، وگرنه هیچم. مرد شروع می‏کند به تمجید کردن: شکوه و جلال شما از زر جعفری (سکه‏های طلایی) بیشتر است که بر آنها نام جعفر برمکی حک شده بود. یک دیدار شما به اندازه دیدار بسیاری از عزیزان ارزش دارد و شایسته است که انسان همهْ دینار‏ها و دارایی‌های خود را در راه و آیین شما نثار کند.