امر به مشاوره برای ظهور رای برتر است

بهرمندی از دنیا در سایهْ اولیای الهی   

 شاوِرهُم: با آنان راى زن، مشورت کن. برگرفته است از آیه شریفه:... فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اِسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی اَلْأَمْرِ..» (آل عمران، 159).

را: علامت فک اضافه که معنى کسره اضافه دهد (رایى همانند راى او نیست).

نَدید: مانند. نظیر،برابر

            ز آدمى که بود بى‏مثل و نَدید             دیده ابلیس جز طینى ندید

د /3 ب/2759

جو: واحد کوچک وزن برای فلزات گرانبها ومعادل یک شصت وهشتم یا یک چهل وهشتم مثقال بوده است.

جو رفیق زر شدن: در قدیم که وزنهاى دقیق وجود نداشت، زر را که فلزى گران بهاست اگر اندک وزن بود با جو مى‏کشیدند، و گاه بود که وزن زر در کفّه‏اى کمتر از وزن سنگ کفّه دیگر بود. در چنین حالت جو را کنار زر مى‏نهادند تا سنگینى زر برابر وزنه‏اى شود که در کفّه دیگر است. مثلاً وزن مثقال را در کفّه‏اى مى‏نهادند و زر را در کفه اى و اگر وزن زر از مثقال کمتر بود، جو را کنار زر مى‏نهادند تا معلوم گردد مقدار زر چند جو از یک مثقال کمتر است. مولانا مى‏گوید معنى این که جو را در کفّه ترازو و کنار زر مى‏نهند نه این است که جو ارزش زر را یافته است.

قالب: یعنی بدن

حارس: نگهبان، پاسبان.

 گاو کوهى: گوزن.

زفت: فربه، ستبر. درشت

حِراب: (مصدر باب مفاعله از حرب) جنگ کردن، پیکار کردن. ولى حراب در این بیت مبنى از براى فاعل است: جنگى، شکارى.شیر حراب یعنی شیری که اهل جنگ وشکار است. مولوى در موارد دیگر حراب را به معنى مصدرى آن به کار برده است:

            اى بسا مرد شجاع اندر حراب             که ببرّد دست و یا پایش ضراب‏

  1607/ 3

 ( 3032) ولى ملاحظه کنید که بحضرت رسول امر شد که با اصحاب مشورت کند با اینکه بالاتر از رأى او رأیى نبود.( 3033) جو و زر هر دو در ترازو کشیده مى‏شوند این نه براى آن است که جو هم مثل زر گرانبها است.( 3034) روح با قالب همراه است و سگ پاسبان درگاه است. ( 3035) این جماعت با کمال شکوه در رکاب شیر بکوه رفتند.( 3036) و کارشان در امر شکار پیش رفت نموده یک گاو کوهى و یک بز کوهى و یک خرگوش کوچک شکار کردند.( 3037) البته هر کس که با شیر همراه باشد از برکت وجود او روز و شب باید از گوشت شکار کباب بخورد.

مولانا می گوید: جسم با پنج حس ظاهرى خود نگهبان روح است که در تن جاى دارد، اگر روح که از عالم علوى است در کالبد خاکى جاى گرفته نه از آن است که تن قیمتى یافته و به مرتبت روح رسیده است، و اگر ولى کامل شکل ظاهریش چون دیگر مردمان است نباید پنداشت که دیگر مردم هم در رتبت او هستند بلکه ارتباط او با مردمان ناچار باید با همین قالب جسمانى باشد، چنان که رسولان حق نیز چنینند که «وَ لَوْ جَعَلْناهُ مَلَکاً لَجَعَلْناهُ رَجُلاً وَ لَلَبَسْنا عَلَیْهِمْ ما یَلْبِسُونَ- اگر او را (رسول را) فرشته‏اى مى‏کردیم، آن فرشته را به صورت مردى مى‏کردیم و کار را بر ایشان پوشیده مى‏داشتیم.»[1] چنان که رسول اکرم (ص) که از مشرب علم الهى سیراب بود و آن چه مى‏فرمود وحیى بود که از خدا دریافته بود، دستورى یافت که با یاران خود مشورت کند. این راى زنى نه براى آن بود که راى وى کاستى داشت و با مشورت فزونى مى‏یافت، بلکه در آن مصلحتى بود که یاران خود را بیاموزد تا به هنگام در شدن در کارى با هم راى زنند و آن چه نیک است با راى زدنها آشکار شود.

دراین ابیات ،گاو کوهى و بز و خرگوش، رمز نعمتهاى گونه‏گون دنیاست که دنیا پرستان در پى آنند.