حکمت ربّ الوجود
( 3604) گفت لقمان سیّدا پیش خدا |
|
بنده خائن نباشد مرتضى |
( 3605) امتحان کن جملهمان را اى کریم |
|
سیرمان در ده تو از آب حمیم |
( 3606) بعد از آن ما را به صحرایى کَلان |
|
تو سواره ما پیاده مىدوان |
( 3607) آن گهان بنگر تو بد کردار را |
|
صُنعهاى کاشف الاسرار را |
( 3608) گشت ساقى خواجه از آب حمیم |
|
مر غلامان را و خوردند آن ز بیم |
( 3609) بعد از آن مىراندشان در دشتها |
|
مىدویدندى میان کشتها |
( 3610) قى در افتادند ایشان از عنا |
|
آب مىآورد ز ایشان میوهها |
( 3611)چون که لقمان را در آمد قى ز ناف |
|
مىبرآمد از درونش آبِ صاف |
( 3612) حکمت لقمان چو داند این نمود |
|
پس چه باشد حکمت ربُّ الوجود |
سیدا: (الف علامت ندا) اى سید، اى مهتر.
مرتضى: مورد قبول، پسندیده، رضایت بخش.
حمیم: گرم.
کلان: فراخ، بزرگ.
صنع: کار.
کاشف الاسرار: پدید کننده رازها.
ساقى: نوشاننده.
عنا: رنج.
رَبّ الوجود: پروردگار هستى.
( 3604) گفت اى آقا بنده خیانتکار در پیش پروردگار خود امید موفقیت ندارد.( 3605) بیا و ما را امتحان کن باین طریق که آب گرم زیادى بما بخوران.( 3606) پس از آن ما را در صحراى وسیعى پیاده بدوان و خود نیز سواره با ما همراهى کن.( 3607) تا بد کردار را پیدا کرده و کارهاى کاشف الاسرار را بنگرى.( 3608) خواجه آب گرم بهمه غلامان داد و آنها نیز از ترس مجبور بخوردن شدند.( 3609) پس از آن آنها را در دشتها و کشتزارها مىدواند.( 3610) همگى از اثر خستگى و رنج بحال قى افتاده آبها را قى مىکردند و میوهها هم مخلوط با آب مىآمد.( 3611) ولى وقتى لقمان قى مىکرد آب صاف از دهنش خارج مىشد.( 3612) حکمت لقمان که بتواند این قسم کار بکند حکمت خداوند هستى چگونه خواهد بود.
غلامان لقمان را به خوردن میوهها متهم کردند و خواجه وى بر او خشم گرفت. چون لقمان سبب عتاب خواجه را پرسید و او آن را باز گفت، لقمان گفت دستور ده ما را آب گرم بخورانند سپس ما را در بیابانى فراخ بدوان. خواجه چنان کرد. چون غلامان را آب گرم خوراندند و در صحرا دوانیدند، به قى افتادند و میوهها از معده آنان بیرون گشت، اما از معده لقمان جز آب صافى بیرون نیامد، و آشکار شد که لقمان بىگناه است و غلامانند که میوهها را خوردهاند.
سخن مولانا دراین ابیات هشداری است به انسان ها که ، هر گاه خرد وحکمت آدمى بىگناه را این چنین از میان گناهکاران برون آرد، حکمت خداوند با گناهکارانى که مىکوشند بزه خود را بر دیگران نهند چه خواهد کرد. او می گوید: حکمت ربّ الوجود را روزی می توان دید که نهفته ها آشکار می شود، که آشکار شدن آنها خواستهْ شما نیست.
محمدرضا افضلی تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد .... |