ایمان به غیب از صفات متقین

حفظ غیب: حفظ الغیب، پاس غایب داشتن، حفظ حرمت غایب کردن، پسِ کسى عیبى بر او ننهادن و از او دفاع کردن.

استعباد: به بندگى گرفتن، بندگى کردن.

کو: چه نسبت.

غیبت: نهان، پوشیده، دور از چشم.

ثغر : به معنای سرحد و مرز است.

کنار: کناره، کرانه، مرز.

وفا نگه داشتن: وفادار بودن.

نیم ذرّه: اندک، کم.

حفظ کار: اداى وظیفه.

حاضرى: حضور، حاضر بودن.

حفظ غیب : به معنای مراعات شخص غایب را کردن است.

استعباد: به معنای بنده‌داری و کسی را به خدمت‌گرفتن است.

 ( 3647) بندگى در غیب خوب و حفظ الغیب در حال دورى خوش است. ( 3648) کسى که در حضور شاه از او مداحى مى‏کند یا در غیاب البته با هم فرق دارد و مدح در حضور ممکن است حمل بر شرم حضور گردد. ( 3649) یک نفر قلعه دار که در مرز و کنار کشور دور از سلطان و دور از جاه و جلال او.( 3650) قلعه سرحدى را از حمله دشمن حفظ کند و قلعه را بطمع مال بدشمن نفروشد.( 3651) و در سرحدات فاصله میانه کفر و اسلام و محل ترسناک دور از شاه مثل همان وقت که در حضور شاه باشد بشاه خود وفادار باشد.( 3652) چنین کس نزد شاه بهتر از کسانى است که در حضور او مشغول خدمت و جان فشانى باشند.( 3653) پس در حال غیبت نیم ذره حفظ الغیب و کار بهتر از صد هزار کار نظیر او است در حضور. ( 3654) طاعت و ایمان اکنون که ما در دنیا بوده و حقایق پوشیده است خوب و قابل تمجید است ولى پس از مرگ که همه چیز آشکار مى‏شود دیگر عبادت طاعت از کس پذیرفته نیست.

دراین ابیات مسئله ایمان به غیب واعتقاد به حقایق نادیده، به زبانی دیگر بازگو می شود ومولانا رابطهْ فرمانروا را با فرمانبر دارانی مطرح می کند که نادیده واز دور درخدمت او هستند وبیش از ندیمان ونزدیکان به او وفا دارند. مولانا می گوید: کسی که در حضور شاه مدح او را می‏‏گوید و کسی که در غیبت از او شرم و ملاحظه دارد، کجا می‌توانند یک‌سان باشند؟ آن شرم‌رو خیلی با ارزش‏تر است.به عبارت دیگر چقدر فاصله است بین آن که پیش شاه او را بستاید با آن که در غیبت شاه از خدمت اندک خود بدو شرمگین باشد.  برای مثال، آن قلعه‌بانی که در سرحدّات کشور به نگهبانی می‏‏پردازد، درحالی‌که از شاه و سلطان به دور است، کار ارزشمندی می‏‏کند. آن نگهبان، قلعه را از گزند دشمنان حفظ می‏‏کند و در مقابلِ مال و پول گزاف آن را نمی‏‏فروشد. این چنین شخصی، اگرچه از شاه دور است، اما در وفاداری گویی که در حضور شاه خود قرار دارد. بنابراین، نیم ذرّه کار و خدمت در غیاب و عدم حضور، بهتر از صد‌هزار کار که درحضور انجام پذیرد. این کلام برگرفته از این حدیث است: «دعوة فی السرّ تعدل سبعین دعوة فی العلانیة»، یک دعوت به حق در نهان، برابر است با هفتاد دعوت در عیان، زیرا دعوت حق در نهان دارای خلوص است و شائبهْ ریا ندارد.

مولانا می‏‏گوید: زمانی که در این دنیا هستیم طاعت و عبادت ارزش دارد، آن جهان که پروردگار را عیان می‏‏بینیم، این‌گونه عبادت‌ها ارزشی ندارد. طاعت و ایمان به غیب، اینک ستوده و پسندیده است، واز برجسته ترین ویژگی مومنون به حساب می آید: «هُدىً لِلْمُتَّقِینَ اَلَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ»[1]وگرنه در آن زمان که همهْ حقایق عیان می‏‏شود مردود است، زیرا در آن هنگام که پرده‏ها واپس زده می‏‏شود، همگان به ایقان و ایمان می‏‏رسند؛ حتی کافران و منکران نیز حقایق و اسرار را مشاهده می‏‏کنند.