هرکه دوستدار دیدار خداوند سبحان شود، دنیا را فراموش می کند . [امام علی علیه السلام]
عرشیات
ادامه حکایت پادشاه و(24)
سه شنبه 92 تیر 25 , ساعت 11:37 صبح  

   ( 170) گفت: کوى او کدام است در گذر

 

او سرِ پل گفت و کوى غاتفر

( 171)گفت: دانستم که رنجت چیست زود

 

در خلاصت سحرها خواهم نمود

( 172)شاد باش و فارغ و آمِن که من

 

آن کنم با تو که باران با چمن

( 173)من غم تو مى‏خورم، تو غم مخور

 

بر تو من مشفق‏ترم از صد پدر

 

غاتفر:نام یکی از محله های آباد سمرقند بوده وپلی آن را به محله های دیگر مربوط می کرد که از آن به « قنطره‏ى غاتفر»نام برده می شد.

خلاصت: یعنی برای رهایی تو، مداوای تو.

سحرها خواهم نمود: یعنی کاری خارق العاده انجام می دهم.

ایمن: یعنی آسوده خاطر.

باران باچمن: یعنی زندگی تازه وبا طراوت بخشیدن.

مشفق: یعنی مهربان، دلسوز

 ( 171) گفت درد تو را تشخیص دادم اکنون در مداواى تو سحر خواهم کرد.( 172) شاد و دل خوش باش که من با تو کارى خواهم کرد که باران بهارى با چمن و گلزار مى‏کند.( 173) تو دیگر غم مخور زیرا غم خوار تو منم و براى تو از پدر مهربانتر هستم.

فائده کتمان سِرّ،      

( 174)هان و هان این راز را با کس مگو

 

گر چه از تو شه کند بس جستجو

( 175) چون که اسرارت نهان در دل شود

 

آن مرادت زودتر حاصل شود

 

 چون که اسرارت نهان در دل شود:اشاره دارد به حدیثی که به امیر المؤمنین علی (ع) نسبت داده شده:«صدور الاحرار قبور الاسرار» [1] وجه تشبیه از آنست که نبش قبر در شریعت روا نیست و چون رازى بدل سپرده شد کتمان آن لازم و افشاء آن نارواست.

   ( 174) بیدار باش که این راز را بکسى نگویى حتى بشاه و لو اینکه از تو بپرسد و جداً جویا شود.( 175) اگر راز تو در دل مانده و افشاء نشود مراد تو زودتر حاصل خواهد شد.

و اما اینکه کتمان سر موجب آن مى‏شود که آدمى بمراد خود زودتر برسد ظاهرا سببش آنست که گفتار، خود نوعى عمل است و غالبا انسان بگفتن قناعت مى‏کند و دست از عمل مى‏کشد زیرا اراده‏ى او در آن حالت بسستى مى‏گراید و بهمان گفتن خرسند مى‏گردد ،علاوه بر آن که اظهار سر و اعلام تصمیم سبب مى‏شود که بعضى از روى حسادت و بد خواهى، موانع پیش روى کار بوجود آورند و یا از راه ملامت و یا استهزاء اراده‏ى آن کس را که بکارى مصمم است متزلزل و سست گردانند.

 

( 176) گفت پیغمبر که: هر که سر نهفت

 

زود گردد با مراد خویش جفت

( 177) دانه چون اندر زمین پنهان شود

 

سر آن سر سبزى بستان شود

( 178)زر و نقره گر نبودندى نهان

 

پرورش کى یافتندى زیر کان‏

( 179)وعده‏ها و لطفهاى آن حکیم

 

کرد آن رنجور را امِن ز بیم‏

 

   هر که سر نهفت : اشاره به این حدیث پیامبر (ص) دارد که: استعینوا على انجاح الحوائج بالکتمان فان کل ذى نعمة محسود.[2] ( دربرآوردن نیاز ها از نهان داشتن کمک بگیرید که هرکه نیازهایش برآورده است مورد حسد قرار گیرد)

دانه چون اندر زمین پنهان شود : به نظر می رسد مولانا این مضمون را ازحدیقهْ سنایی گرفته باشد،از سنایى بشنوید:[3]

            آن نبینى که تخمها در گل                   ننماید به هیچ ظالم دل‏

            کم ز خاکى؟ و خاک نعمت ساز             از زمستان نهفته دارد راز

 

( 176) حضرت رسول فرموده که هر کس سر خود را پنهان کند زودتر بمطلوب خواهد رسید.( 177) چنانچه دانه در زمین پنهان مى‏شود و نتیجه پنهان ماندن بسر سبزى بوستان منتهى مى‏گردد. ( 178) اگر طلا و نقره در زمین پنهان نبودند از کجا پرورش یافته و در معدن تبدیل به فلز گرانبها مى‏شدند.( 179) و عده‏ها و مهربانیهاى حکیم بیمار را از ترس بیرون آورد و خاطرش را آسوده کرد.



[1]   - امثال و حکم دهخدا

[2]   - احادیث مثنوى، ص 3، و عیون الاخبار، ج 1، ص 38

[3]   - حدیقه، ص 483

 


نوشته شده توسط محمدرضا افضلی | نظرات دیگران [ نظر] 
درباره وبلاگ

عرشیات

محمدرضا افضلی
تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد ....
اوقات شرعی
فهرست اصلی
بازدید امروز: 164 بازدید
بازدید دیروز: 328 بازدید
بازدید کل: 1403524 بازدید

شناسنامه
صفحه نخست
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
فهرست موضوعی یادداشت ها
دین . عرفان . مثنوی .
نوشته های پیشین

اردیبهشت 92
خرداد 92
تیر 92
مرداد 92
شهریور 92
مهر 92
آبان 92
آذر 92
دی 92
بهمن 92
اسفند 92
فروردین 93
اردیبهشت 93
خرداد 93
تیر 93
مرداد 93
شهریور 93
مهر 93
آبان 93
آذر 93
دی 93
بهمن 93
اسفند 93
فروردین 94
اردیبهشت 94
خرداد 94
تیر 94
مرداد 94
شهریور 94
مهر 94
آبان 94
آذر 94
دی 94
بهمن 94
اسفند 94
فروردین 95
اردیبهشت 95
خرداد 95
تیر 95
مرداد 95
شهریور 95
لوگوی وبلاگ من

عرشیات
لینک دوستان من

معماری نوین
اشتراک در خبرنامه

 
لیست کل یادداشت های این وبلاگ

شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(222)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(221)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(220)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(219)
شرح وتفسیر مثنوی دفتر سوم درس(218)
[عناوین آرشیوشده]