تیمار: تعهد.

از لا رسته: از فنا بیرون شده. انسان بریده از این جهان فانی است.

مرده در بلى: کنایه از زنده جاودانى.

تیمار او شربت حق باشد: یعنی مراقبت و نگهداری این حلق ثالث، همین است که به آن شراب الهی بنوشانند و انوار حق را در آن بتابانند.

بلی: اشاره است به آیهْ « وَإِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِن بَنِی آدَمَ مِن ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنفُسِهِمْ أَلَسْتَ بِرَبِّکُمْ قَالُواْ بَلَى شَهِدْنَا أَن تَقُولُواْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِینَ»: و (به خاطر بیاور) زمانى را که پروردگارت از پشت و صلب فرزندان آدم، ذریه آنها را برگرفت؛ و آنها را گواه بر خویشتن ساخت؛ (و فرمود:) «آیا من پروردگار شما نیستم؟» گفتند: «آرى، گواهى مى‏دهیم!» (چنین کرد مبادا) روز رستاخیز بگویید: «ما از این، غافل بودیم؛ (و از پیمان فطرى توحید بى‏خبر ماندیم)»![1] که به موجب آن در ازل پروردگار از آفریدگان پرسید: آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: چرا، هستی.

دون همّت : یعنی کسی که توجه او به این جهان و منافع مادی است.

کوته بنان : یعنی کوته‌انگشت که دسترسی به مراتب بالای هستی ندارد. جان حیوانی دوامش به نان بسته است و اگر از این مرتبه بالاتر برود به نان نیاز ندارد .

 انسان‏ها وقتی حیوانات را ذبح می‏‏کنند، حیوانات سبب نیروی انسانی می‏‏گردند، بنابراین از بین نرفته‌اند، بلکه به مرتبهْ انسانی ارتقا یافتند. حال اگر در راه حق گلوی انسان بریده شود و خودی و هستی مادی او از میان برود، حاصل نابودی این هستی مادی، این است که حلق ثالث و گلوی سومی پدید می‏‏آید و این گلو، همان گلویی است که پروردگار، رزق معرفت در آن می‏‏ریزد.

مولانا می گوید:وقتی انسان از جنبهْ جسمانی و نفسانی خود رها شود، مستعد اشراقات ربّانی می‏‏گردد. وجود انسانِ از دنیا رسته و به حق پیوسته، در همان ازل و آغاز آفرینش مُرده و محو در حق بوده است.

نان سپید :یعنی همین نان و منافع این‌جهانی.

جان حس: همین جان حیوانی و مادی است که با عالم حس سر و کار دارد

کیمیا: ماده‏اى که مى‏پنداشتند اگر بر مس یا فلزى دیگر مالند زر شود و در اینجا از کیمیا مقصود راهنمایى کامل است.

جامه شویى: در اینجا استعاره از پاکیزه ساختن درون است. واشاره دارد به ایهْ{y7t/$u?ÏOurö?ÎdgsÜsù}[2]و جامه‌ات را بشوی مفسران می‌گویند: شستن جامه کنایه از پاک‌کردن قلب و تهذیب نفس و کردار نیک است.

گازران: جمع گازر: جامه شو و مقصود راهنمایان و مردان کامل بود.

روزه: کنایه از ترک دنیا و پیوند با حق است.

شکستن روزه: افطار کردن، روزه را با خوردن یا آشامیدن باطل ساختن.

شکسته بند: کنایه از دستگیر و مرشد و راهنماست.

رَفو: دوختن پارگیها چنان که معلوم نشود یا به آسانى نتوان دید.

معمور: آبادان.

زمن: مخفف زمان.

اگر جان، بستهْ این نان و زندگی صوری و مادی باشد، باید دست به دامن عنایت حق و ارشادات مردان حق که خاصیت کیمیاگری دارند، زد تا این جان، به جان خداجو تبدیل شود. مولانا می‏‏گوید: تبدیل‌کردن جان حسی به جان خداجو و دست به دامن اولیای حق‌زدن، نظیر شستن لباس است که برای آن باید به محلهْ «گازران» رفت.

اومی‏‏گوید: اگر نان و زندگی مادی در این رابطه خللی ایجاد کرد، به خدا و مردان حق پناه ببر که شکسته‌بند این کارند و هر کاری انجام دهند در جهت درمان است. هم‌نشینی با انسان کامل است که مس وجودی انسان وابسته به امور این‌جهانی را به طلای ناب مبدل می‏‏سازد. اگر موجودیت معنوی خود را شکستی، حق تعالی در گوش جان تو ندا دهد که بیا این موجودیت شکسته‌ات را التیام بده. خدای شکسته‌بند به خوبی می‏‏داند چگونه عضو شکسته را پیوند زند، زیرا آن کس که می‏‏برُد به خوبی هم می‏‏تواند بدوزد، اگر خانه‌ای را ویران کند، خانه‌ای آبادتر و بهتر بنا خواهد نمود و اگر حضرت باری‌تعالی سری را ببرّد، فوراً صدهزار سر به وجود می‏آورد.