فردا بر وى است : یعنی اگر اکنون او موفق به کشتن من شود فردا وآینده به سود او نخواهد بود.

سایه‏ى دراز : هنگام طلوع وغروب آفتاب که نور مایل می تابد سایهْ هرچیزی درازتر است وهرچه زمان نزدیک تر به نیمروز باشد سایه کوتاه تر می شود. سایه از بامداد تا نیمروز به سوی خود شیء باز می گردد. مولانا از این تعبیر،اندیشهْ دیگری را هم درنظر دارد که : قدرت وغلبهْ نا حق سرانجام پایان می پذیرد.

فعل ما ندا: یعنی کارهاى ما چون آواز

صَدا: انعکاس وپژواک صداست.

( 214) خون من هدر نخواهد رفت امروز بر من است و فردا همین بلیه بسر قاتل خواهد آمد.( 215) اگر چه دیوار سایه بلندى بر زمین پهن مى‏کند ولى هر چه آفتاب بوسط السماء نزدیک شود سایه کوتاه و کوتاهتر شده سایه دیوار بخود او بر مى‏گردد.( 216) این عالم چون کوه و کارهاى ما چون آواز و ندا است و بالاخره کار ما در کوهستان جهان منعکس شده بخود ما بر مى‏گردد.( 217) زرگر این کلمات حکمت آمیز را گفته بزیر خاک رفت و کنیزک از رنج عشق او مستخلص گردید.

عشقِ بر کامل و عشقِ بر ناقص،

عشق مردگان: یعنی علاقهْ ما به مردگان که بسیار زود فراموش می شود .

کز شراب جان فزایت ساقی است: یعنی عشق پروردگار شرابی است که جان وزندگی را درعاشق افزایش می دهد وهمواره زندگی تازه می بخشد.

کار و کیا: قدرت و سلطنت، توانایى و فرمانروایى.

عشق‌های رنگی: به عشق‌های ناپایدار گفته می‌شود. پایان این‌گونه عشق‌ها، بدنامی و ننگ است، اما اگر عشقی باشد که در آن، عاشق خود را فراموش کند و از هستی خود بگذرد و هیچ خواهش نفسانی نداشته باشد، عشقی است به معشوق جاودان و در آن، هوس و لذّت جسمانی نیست که به رسوایی و بدنامی بینجامد.

البته عشق‌هایی کز پی رنگی بود، ممکن است با گذشت زمان و تعالی معنوی، تبدیل به حرکتی در جهت کمال روحانی شود و عشق مجازی جای خود را به عشق حقیقی بدهد. در بیان این نکته از مولانا بشنوید:

            این از عنایتها شمر کز کوى عشق آمد ضرر             عشق مجازى را گذر بر عشق حقست انتها

            غازى بدست پور خود شمشیر چوبین مى‏دهد             تا او در آن استا شود شمشیر گیرد در غزا

            عشقى که بر انسان بود شمشیر چوبین آن بود             آن عشق با رحمان شود چون آخر آید ابتلا

            عشق زلیخا ابتدا بر یوسف آمد سالها                       شد آخر آن عشق خدا مى‏کرد بر یوسف قفا[1]

در هر عشقی، چه مجازی و چه حقیقی، معشوق تا هنگامی عزیز است که نیازی را در عاشق بر آورده می‌کند و تا زنده است، معشوق است. عشق مردگان، یعنی علاقه و وابستگی به موجودات ناپیدار و فراموش شدنی، ازاین‌رو، نامبارک است و موجب ننگ و رسوایی می‌شود.

همهْ زندگان فانی‌اند و عشق به آنها پس از مرگ، مصیبت و غم‌بار است. اما زندهْ باقی، یعنی پروردگار ازلی و ابدی و عشق او شرابی است که جان و زندگی را در عاشق افزایش می‌دهد و همواره زندگی تازه می‌بخشد. پیامبران شکوه و عظمت را از این عشق به‌دست آورده‌اند.