( 454)لیک بیگار تن پر استخوان |
|
بر دل عیسی منه تو هر زمان |
( 455)همچو آن ابله که اندر داستان |
|
ذکر او کردیم بهر راستان |
( 456)زندگی تن مجو از عیسیات |
|
کام فرعونی مخواه از موسیات |
( 457)بر دل خود کم نه اندیشهْ معاش |
|
عیش کم ناید تو بر درگاه باش |
( 458)این بدن خرگاه آمد روح را |
|
یا مثال کشتیای مر نوح را |
( 459)تُُرک چون باشد بیابد خرگهی |
|
خاصه چون باشد عزیز درگهی |
بیگار: کار بىاجرت و بیگار تن. در اینجا به معنى رنج جسم است. (با پرورش جسم روح را میازار).
تن پر استخوان: تنى که در او عشق الهى نیست.
سینه خالى ز مهر گل رخان کهنه انبانى بود پر استخوان
(شیخ بهایى، نان و حلوا، ص 5)
اندیشه معاش: تشویش گذران زندگى. (در فکر گذران زندگى مباش: غم روزى مخور).
بر درگاه بودن: کنایه از به یاد خدا بودن، در عبادت و ذکر خدا به سر بردن.
تُرک: استعاره از روح.
خرگه: خرگاه. خیمه، جاى آسایش، سراپرده ؛ یعنی روح زمانی محدود در بدن میماند، همچون امیری که برای محافظت خرگاه برپا میکند.
( 454) ولى بیگارى تن را هر دم بعهده عیسى نگذار. ( 455) مثل آن ابلهى که در داستان ذکر کردیم چیزى که مربوط بنجات تو نیست از عیسى طلب نکن. ( 456) از عیسى خود زندگى تن مخواه و از موسى خود هواهاى فرعونى طلب نکن. ( 457 )کم از اندیشه معاش بر دل خود بار سنگین درست کن تو در درگاه باش و نترس لوازم عیش تو کم نخواهد شد. ( 458) این بدن جاى آرامش روح است یا مثل کشتى است براى نوح. ( 459) وقتى او آرامگاهى داشته باشد چگونه بفکر او نخواهد بود بخصوص اگر عزیز درگاهى باشد.
و مواظب باش که با زحمت بیمزد و بیفایده برای زندگی بر دل عیسای روح بار تحمیلی قرار ندهی که او را غمگین میکند، زیرا پرداختن به جسم مادی، روح را به زنجیرهای گران وابستگی و تیرگی این جهانی گرفتار میسازد. از عیسای روحت زندگی و عیش جسمانی تقاضا مکن و از موسای درونت خواستههای فرعونی مخواه. (موسی و فرعون اشارهای است به تقابل جنبههای روحانی و نفسانی درون انسان که دائماً در حال کشمکش و جدالاند و در مقابل یکدیگر حرکت میکنند) مولانا میگوید: اینقدر در اندیشه معاش نباش و دل بدان مسپار! زیرا مایه زندگی و معاش کاستی نمیگیرد؛ تو فقط ملازم درگاه حق باش. اشارهای است به آیه شریفه که میفرماید: «وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا لَا نَسْأَلُکَ رِزْقًا نَّحْنُ نَرْزُقُکَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى »: خانوادهات را به نماز فرمان ده و خود نیز بر نماز و ذکرحق شکیبا باش؛ ما از تو روزی کسی را نمیخواهیم، بلکه ما به تو روزی میدهیم و فرجامنیک برای پرهیزکارن است. [1]
محمدرضا افضلی تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد .... |