به راه کردن شاه یکى را از آن دو غلام و از این دیگر پرسیدن

ذَُکا: ذَکاء، تیز هوشى.

گُوَد: گوید.

تحقیر نیست: این توضیح را از آن مى‏دهد که کاف پسوند در فارسى به معنیهاى متعدد به کار رود که از جمله آن تحقیر است چنان که در «مردک»، بلکه از روی محبت ورحمت است.

اسرار: جمع سر: پوشیده، پنهانى. و در اینجا جست و جو از اسرار معنى اختیار و آگاهى یافتن از میزان فهم غلام است. (جست و جویى کرد تا بداند خرد و زیرکى او در چه پایه است).

آن سوتر مران: نزدیکتر نیا

اهل نامه و رقعه: قاصدى که کارهاى بیرونى و نامه بردن به عهده اوست.

جَلیس: هم مجلس، همنشین.

هم بُقعه: هم خانه، که در اطاق خصوصى در آید.

( 867) شاه چون آن غلامک را زیرک دید بغلام دیگر اشاره نمود که پیش بیا. ( 868) گفتم غلامک این کف کف تصغیر نیست بلکه کف رحمت و شفقت است اگر جد به نوه خود طفلکم خطاب کند تحقیر نیست بلکه علامت مهر و محبت است‏. ( 869) غلام دوم که دهان گشاد و دندانهاى سیاه داشت نزد شاه آمد. ( 8670) اگر چه شاه از دیدار او متنفر شد ولى بجستجوى احوال و اسرار او پرداخت‏. ( 871) گفت تو با این دهان بزرگ و شکل- نامطبوع دور بنشین ولى زیاد دور نرو. ( 872) معلوم مى‏شود نامه رسان و پیغام برنده بوده همنشین و هم صحبت و ندیم نموده‏اى‏.

بهر کیکى:

          بهر کیکى تو گلیمى را مسوز             وز صداع هر مگس مگذار روز

2892 /د1

سنایى راست:

          دوست را کس به یک بلا نفروخت             بهر کیکى گلیم نتوان سوخت‏

(حدیقه، ص 481)

نو گلیم: گلیم تازه.

دستان گفتن: گفت و گوى کردن.

ذَکِى: تیز هوش.

به کار: براى انجام دادن کارى.

بخار: امر از خاریدن: کیسه کشیدن، ستردن چرک را.

خَه: (اسم صوت) خوب، بارَکَ اللَّه.

خواجه تاش: هم قطار، همکار.

( 873) اکنون تا دهان تو را معالجه کنم ما طبیب و تو مریض ما هستى‏. ( 874) براى این نقص کوچک سزاوار نیست که ما تو را از خود برانیم براى دفع یک کیکى (کک) نباید گلیمى را آتش زد. ( 875) اکنون بنشین و چند قصه براى من بگو تا اندازه‏اى عقلت را بسنجم‏. ( 876) آن غلام را که زیرک و باهوش تشخیص داده بحمام فرستاده گفت برو شستشو کن‏. ( 877) و باین گفت تو خیلى زیرک هستى و از تو یکى بقدر صد غلام کار ساخته مى‏شود. ( 878) معلوم مى‏شود تو غیر آن هستى که غلام هم قطارت مى‏گفت و از حسد مى‏خواست که ما را از تو سرد کند.