تتمّه اقرار ابلیس به معاویه مکر خود را

 عزازیل: نام ابلیس است ، و سه بار در سفر لاویان (فصل 16، آیه‏هاى 9، 10، 26) آمده است.

حجاب: باید «حجیب» خوانده شود. (تو را بیدار کردم مبادا در غم فوت شدن نماز از سوز دل آهى کشى و آن آه تو را به خدا نزدیک کند).

توانى: براى رعایت وزن «تانى» خوانده شود.

مگس: تعبیری برای انسان ضعیف‌النفس است.

زحمت میار: یعنی مزاحم نشو.

دوغ: یعنی فریب ، نعمتهاى فریبنده‏ى دنیا.

عسل تو هم دوغ است: یعنی اگر کاری به ظاهر نیک از تو سر بزند، باز در آن فریبی هست.

خواندن: آواز دادن. کنایت از بیدار کردن از خواب.

( 2791) عزازیل گفت اى آقا من تمام مکر خود را در میان مى‏نهم و شرح مى‏دهم‏. ( 2792) اگر نماز تو فوت مى‏شد از سوز دل آه مى‏کشیدى و از روى درد فغان مى‏کردى‏ . ( 2793) آن تأسف و نیاز و افغان از دو صد ذکر نماز مى‏گذشت‏ . ( 2794) من تو را بیدار کردم تا آتش آه تو حجاب معرفت را نسوزاند. ( 2795) تا تو چنین آهى نکشى و بدان راه نیابى‏. ( 2796) من حسودم و از حسد این کار را کردم من دشمنم و کارم مکر و حیله است‏. 

 تصدیق کردن معاویه ابلیس را در آن قول

( 2797) معاویه گفت اکنون راست گفتى و از تو همین بر مى‏آید که گفتى و لایق همین هستى‏. ( 2798) تو عنکبوتى و مگس شکار تو است اى سگ من مگس نیستم بى‏خود زحمت مکش‏. ( 2799) من باز سفیدم و شاه شکارم مى‏کند کى عنکبوت مى‏تواند بشکار من اقدام کند. ( 2800) برو تا مى‏توانى مگس بگیر و مگس‏ها را بدوغ دعوت کن‏. ( 2801) اگر هم به عسل دعوت کنى دروغ است و عسل تو دوغ است و بس‏. ( 2802) تو مرا بیدار کردى آن بیدارى خواب بود و کشتى بمن نمودى در صورتى که گرداب بود. ( 2803) تو مرا از آن باین کار خیر دعوت مى‏کردى که از کار بهترى بازم دارى‏.

شیطان به معاویه گفت: من با مزاحمت تو را بیدار کردم تا آن تأسّف برای تو پیش نیاید و حجاب از پیش چشم دل تو برنخیزد و به حق نزدیک‌تر نشوی. من حسودم و به همین جهت این کار را کردم. من دشمن انسانم و کار من نیرنگ‌بازی و کینه‌توزی است . معاویه به ابلیس می‏گوید: از تو این کار بر می‏آید که مردم را فریب بدهی و از عبادت بازداری و اگر چیزی بهتر از نماز باشد، به نماز ترغیب کنی تا بندهْ خدا از آن‌چه بهتر است باز ماند.