دل نهادن ِعرب بر التماس دلبر خویش وسوگند خوردن

که : در این تسلیم مرا حیلتی وامتحانی نیست.

محبّت کور و کر مى‏کند و عاشق عیب معشوق را نمى‏بیند،

حکم داری...: هر حکمی که دربارهْ من داری تیغ فرمانت را از نیامِ کامت برکش و بیرون آر.

در بد و نیک آمد: یعنی عاقبت کار که نمی دانم بد یا نیک خواهد شد.

منعدم: یعنی معدوم، نیستى پذیر، عدم پذیر، فانی شدن، محو شدن.

مُحبّ:یعنی دوستدار وعاشق، اشاره دارد به حدیث « حبُّک الشّیءَ یُعمی ویُصم»(دوست داشتن چیزی، تو را کور وکر می کند)[1]

عالم السر الخفى: داناى راز نهان، از اوصاف الهى است.

صفی‌الله: یعنی دوست خالص خدا.

مرد عرب گفت: اینک از نزاع و ستیز گذشتم، هر حکمی که دربارهْ من داری تیغ فرمانت را از نیامِ کامت برکش و بیرون آر. هر امری به من بکنی من آن را خواهم پذیرفت و هرگز به نیک و بد آن فرمان کاری ندارم. من در وجود تو فانی می‏شوم، زیرا عاشقم و عشق، چشم و گوش آدمی ‏را کور و کر می‏سازد. زن گفت: آیا از این سخنان می‏خواهی به من محبت کنی یا با این حیله از درون من آگاه شوی؟ مرد گفت: آن‌‌چه می‏گویم حقیقت دارد و خدا بر سر شاهد است، سوگند به خدایی که عالِم به اسرار است، خدایی که آدم را از خاک آفرید، اما پاک و باصفا. تو را به حقِ شکیبایی پدران و مادران (آن کف) و شکیبایی بی‏کرانهْ پروردگار، آن دریای صاف، باور کن که این سخن، نه آزمودن توست و نه لاف و دروغ است.

واقعیت این است که:دوستى و محبت از دیدن خوبیها و منفعتها سر چشمه مى‏گیرد، محبت تا وقتى پایدار مى‏ماند که این دید و احساس بر جاى خود است، با دیدن عیب و نقص و ضرر، دوستى بچیزى نمى‏گراید و اگر حصول یافته باشد، زوال مى‏پذیرد، دوست، ملامت نمى‏شنود و تحمل شنیدن عیب محبوب ندارد بدین جهت محبت را مایه‏ى کورى و کرى شمرده‏اند، مى‏توان گفت که انسان تا از دیدن و شنیدن معایب، کور و کر نشود بسوى محبت نمى‏گراید زیرا محبت امرى عاطفى است و دیدن معایب و محاسن و سنجش آنها با یکدیگر از جنس ادراک است که عقل بر عهده دارد.