بحث  عقلست  این  چه  بحث  ایحیلهگر

تاضعیفیرهبردآنجامگر

بحثعقلیگردرومرجانبود

آندگرباشدکهبحثجانبود

بحثجاناندرمقامیدیگراست

بادةجانراقوامیدیگراست

(مثنوی،دفتر2،ب1500)

دراینابیاتمولاناروشمتکلّمینوحکمارادرنظرداردکهازاثربرموثروازانتظامامورجهانبروجودحقتعالیدلیلمیانگیزندویاازوجودسبببرمسبباستدلالمیکنند وعمرخودرادراینگونهمباحثبربادمیدهندبدونآنکهبهغایتخداشناسیکهتحقق بهاوصافالهیاستتوجهیداشتهباشند... دلیلبرایمردمکوردیدهو محجوبانودورماندگانوازراهماندگاناستواصحابشهودواربابکشفوروشنبینانحاجتیبدانندارند.[1]

تفسیرهاییکهمولویازموضوعدعاارائهمیکندبسیارمتنوعومتناسببامقاممخاطبان متعدداوست. اوازمنظروزوایایمختلفیبهاینموضوعنگریستهوتفسیردینی،عرفانیو احساسانسانیوالهامیخودرابرایطبقاتمختلفدیندارانبیاننموده،وبااینشیوه هم?مخاطبانخودراراضینگهداشتهاست.